4-мавзу: Sanoat binolarida foydalaniladigan ko’tarma transport vositalari

Ko’priksimon kranlar oralig’inint kattaligi

Bino oralig’i (prolyot)	Yuk ko’tarishi 50 tonnagacha bo’lgan birinchi guruh kranlari		Yuk ko’tarishi 50 tonnadan yuqori bo’lgan ikkinchi guruh kranlari
	Kran izi yonida o’tish yo’lagi bo’lmaganda	Kran izi yonidan bir tomonidan yoki ikki tomonidan o’tish joyi bo’lganda	Kran izi yonilan o’tish joyi 6o’lmaganda	Kran izi yonida o’tish joyi bo’lganda
				Bir tomonidan	Ikki tomonidan
	Kranning oralig’i (prolyoti) Akr metrda
18	16,5	16	16	15,5	15
24	22,5	22	22	21,5	21
30	28,5	28	28	27,7	27
36	34,5	34	34	33,5	32

2.5- rasm. Ko’priksimon kranosti izi o’qini binoning bo’luvchi o’qiga
bog’lash o’lchamlari.
a-kranni yuk ko’tarishi 50 tonnagacha; b-kranni yuk ko’tarishi 50 tonnadan ortiq; v- kranosti izi bo’ylab yo’lak o’rnatilganda.

Sanoat binolarida yana maxsus ko’priksimon kranlar ishlatiladi (buraladigan, rafaqi – aylanadigan, quduqsimon va boshqalar).

Kranlarning turlarini tanlashda yukni massasi xarakteri texnologik jarayonni intensivligi, tsex oralig’ining kengligi hisobga olinadi.
Osma va ko’priksimon kranlar asosiy yuk va o’z og’irligini karkasiga o’tkazadi. Bu esa binolarni hajm-rejalashiga ta’sir etaadi. SHuning uchun binolarni loyihalashda kranlarning yuk ko’tarishini kamaytirishga yoki iloji bo’lsa, karkasga kranlardan tushadigan yuklarini yo’q qilishga harakat qilishi kerak. Bu esa o’z navbati kolonnalarni turini kattalashtirish, yengil katta oraliqli fazoviy va osma yopmali sistemali binolarni loyihalashga olib keladi.
Bunday hollarda tsexdagi texnologik jarayoni polda yuradigan mexa-nizmlar bajaradi. TSexda kozlovoy kran ishlatish uchun, tsexning oralig’i katta va balandligi baland bo’lishi kerak, bu esa ortiqcha xarajatga olib keladi. Bundan tashqari kozlovoy kran pol tekisligida relьsda harakat qiladi, bu esa inson hayoti uchun xavfli.