4-mavzu. Tog‘ jinslarini qazib olish korxonasi reja
Download 0.89 Mb. Pdf ko'rish
|
22-nayabr rekonstruksiya
|
122-rasm .CHaqiqtoshomborlarisxemalari
1-itaruvchiturdagiyuktushirgich; 2- karerveyerlar; 3- burilmakarerveyer. Korxonaniavtomatlashtirishdaesanarxianchaarzonsilospo‘latyig‘ishqismlargaa jratishomborlarianchaqulay. Omborlari transport vositalariga ortish konveyerli, bunkerli, ekskavatorli, bir chumichli yuklagichlar yordamida bajariladi. Ortib jo‘natilgan mahsulotlar hajmi va massasiga ko‘ra xisoblanadi. Tayyor mahsulotni avtomobil va temir yo‘l torozilarida karerveyer usulida yuk ortishda esa uzluksiz xarakalanuvchi torozili tasmali dozatorlarda tortiladi. YUvish. Mayda navli yuvilgan chaqiqtosh va shag‘al hamda karerlar sifati bo‘yicha bir jinsli bo‘lmagan jinslarga nisbatan o‘sib borayotgan qurilish talablariga ko‘ra maydalash zavodlarining texnologik sxemalariga ikki va xatto uch bosqichda yuvish ishlari ko‘shiladi. Otqinchi va metamorfik jinsli karerlarda gilli ko‘shimchalar bo‘lmaydi. SHuning uchun bunday jinslarni qayta ishlash texnologik operatsiyalarda yuvish changsimon zarralar ko‘p bo‘lgandagina ko‘zda tutiladi. CHo‘kindi jinsli tog‘larda va shag‘al-qum materiallarda doimo gil changsimon zarralar bo‘lib ularning tarkibi ruhsat etilgan chegaradan o‘tadi. Gil linzalarda va proplast karerlarda uchraydi. Portlagan massali gil TMZ ga kelib tushsa, xom-ashyongi qayta ishlash texnologik jarayoni buziladi va tayyor mahsulot ifloslanadi. Gilni maydalaganda elab olish holatigacha parchalanadi.U karerusli maydalagich aylanayotgan material ichida kolib kulcha shakliga kiradi va maydalagichning meyorda ishlashiga halaqit beradi. YUvish jarayoni gilning suvli muxitda emirilish hususiyatiga asoslangan. Bu xususiyati tufayli gil xom ashyodan ajralib oqib ketishi mumkin. Suvga tushgan gil namni tortib oladi. Uning yuza qatlamlari bo‘kib yumshaydi.YUvish mashinasida xamma tog‘ jinslari jadal ishqalanishi natijasida bu qatlamlar butunlay chiqib ketadi.Donalarning yangi ochilib qolgan yuzasi yana suv ta’siriga duch keladi. Materialning yuviluvchanlik sifati-yuviluvchanlik ko‘rsatkichi orqali tekshiriladi bu ko‘rsatkich material birligini yuvishga sarflangan energiya miqdorini belgilaydi (solishtirma energiya sarfi ). E ud =N/P Bu erda: N- Materialni yuvish uchun kerakli energiya kVt P– mashinaning ish unumdorligi t.s Solishtirma energiya sarfiga ko‘ra u yoki bu materialni yuvishda yuvish mashinasining turini tanlash mumkin. YUvishga kam quvvat sarflanadigan oson yuviluvchan materialni yassi vibro elaklarda yuvish mumkin. Kiyin yuviladigan materiallar uchun jadal ta’sir qiluvchi murrakab yuvish mashinalari kerak bo‘ladi. SHag‘al yuvadigan saralaydigan elaklar titratuvchi yassi elaklar tog‘orali qiya va gorizontal yuvish mashinalari. Suv sarfi ortishi bilan yuvish samaradorligi ma’lum chegarada oshadi. Suv haroratining ortishi gilli zarralarni bog‘laydigan modddalarning yanada jadal erishiga sabab bo‘ladi. Natijada yuvish samadorligi oshadi. Suvga elektrolitlar ko‘shilganda magniy va kalsiy kationlarning to‘liq almashinuvi yuz berib zarralarning ilashish kuchi kamayadi. Gil yanada g‘ovak bo‘lib, gidrochidamliligi kamayadi. Suvda oson yoyiladi, 1 % gacha elektorit sarfida gilning quruq msassasi xisobida yuvilish vakti taxminan 1.5-2 marta qisqaradi. Gidravlik tasniflash donalarning suyuqlikda cho‘kib qolish tezligi bo‘yicha bir- biridan ajratishi tasniflagichlarda bajariladi. Gidravlik tasniflanadigan material yirikligi 5 mmdan oshmaydi. Tasniflash suvni vertikal va gorizontal oqizib amalga oshiriladi. Gidravlik va mexanik tasniflagichlardan tashqari spiral tasniflagichlar xam ishlatiladi. U asosiy ishchi qismi spiral qurilma bo‘lgan qutidan iborat. Spirallar aylanganda suv bilan kelib tushgan qum loykalanadi, tarkibida mayda zarralar bo‘lgan oqindilar oqizish ostonasi orqali qutining pastki qismiga xaydaladi. Yirik zarralar esa spiral yordamida yuqoridagi to‘kish darchasiga yuboriladi. Spiralli tasniflagichlar oddiy katta ish unumdorligi va samaraliligi bilan ajralib turadi. Gidravlik tasniflagichlarni gravitatsiyali apparatlarda suv donador materialni yirikligiga ko‘ra navlarga ajratuvchi muhit vazifasini bajaradi. Gorizontal va vertikal tasniflagichlar ishlatiladi(123-rasm). 123-rasm. Vertikal gidrotasniflagichlarda qum-shag‘al aralashmasini yuvish va tasniflash sxemasi. Gidrotasniflash quyidagicha kechadi. Qum – shag‘al aralashmasi pastki kalta quvur orqali tasniflagichga beriladi. Aralashma diffuzor 3 dan o‘tib boyitish kamerasi 2 ga tushadi. Boyitish kamerasining kesim yuzasi diffuzorning yuqori kesim yuzasidan ancha katta. SHu sababli chiqayotgan aralashma oqimining tezligi ancha kamayadi. Natijada boyitish kamerasi 2 dantasniflashkamerasi 4 ga tushayotgan eng yirik zarralar tushib qoladi. Tasniflash kamerasi diffuzor 3 bilan apparatning ichki qobig‘i orasida joylashgan. Tasniflash kamerasi 4 ning pastki qismiga kalta quvur 5 orqali suv minorasidan bosim ostida toza suv yuboriladi. Suv kameradagi materiallarni tindiradi shu oqimdan materiallar berilgan chegaraviy donaga ko‘ra ajratiladi cho‘kish tezligi tepaga yo‘llangan bo‘lib, suv oqimi tezligidan kichik bo‘lgan qum zarralari yuqori oqizuvchi kollektor orqali quvur 1 bo‘yicha shlamga oqiziladi. Tasniflash kamerasi 4 dan tushib qolgan yirik mahsulot suvsizlantiriladi va omborga tashiladi. Bunday gidrotasniflash bitta chegaraviy donaga ko‘ra material donalari o‘lchamlarini ikkita to‘plamga ajratishga imkarer beradi. Donalar chegarasi 0.5 dan 3 mm oraliqda. Turlicha mustahkamlikdagi mineral donalarning zichligi ham xar xil bo‘ladi. Bunday donalarning galma-gal chiqadigan suv oqimida ajratish jarayoni cho‘ktirib ajratish deb ataladi va cho‘ktirib ajratuvchi mashinalarda amalga oshiriladi. (124- rasm) 124-rasm.CHo‘ktirib ajratadigan mashinalarda chaqiqtoshni ( shag‘alni) boyitish sxemasi: 1- materialni bunkerga uzatadigan tasmali karerveyer; 2- material bunkeri;3- chuktirib ajratuvchi mashina yuklash uchun lotokli tebranuvchi taminlagich; 4-chuktirib ajratuvchi mashina; 5-suvsizlantiruvchititratma elak; 6- mayda zarralar va qumni tuplaydigan xovuzcha nasos. CHo‘ktirib ajratadigan mashinalarda donalarni zichligiga ko‘ra ajratish mexanizmi ancha murakkab bo‘lib, uning natijalari ko‘pgina omillarga bog‘liq (puls chastotasi va amplitudasi, donalar shakli katlam qalinligi ajratilayotgan material zichligining xar xilligi). CHo‘ktirib ajratadigan mashinalarda materialni katlamlarga ajratilishi donalar siqilib tushadigan sharoitlarda yuz beradi. CHo‘ktirib ajratganda donalari zichligi turlicha bo‘lgan aralashmalar yuqoriga yunaltirilgan oqimda yumshaydi. Pastga yo‘naltirilgan suv oqimida turli zichlikdagi donalar bir-biriga nisbatan siljiydi. Agar tarkibida bo‘sh jinslar bo‘lgan boyitilgan material miqdori 35 % dan oshmasa Davlat standartiga mos keladigan mahsulot olish mumkin. Download 0.89 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|