4. Organizmning postembrional (postnatal) rivojlanishi


entoderma  va  oraliq  -mezoderma)


Download 1.01 Mb.
Pdf ko'rish
bet5/15
Sana08.01.2022
Hajmi1.01 Mb.
#248843
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   15
Bog'liq
ontogenez

entoderma  va  oraliq  -mezoderma)  shakllanadi.  Shunday 

rivojlanish stadiyalarini о‘tgandan  sо‘ng  murtakda  hamma  asosiy 

organlar hosil bо‘ladi. 

2).Postembrional 

rivojlanish 

bosqichi

Bu 


boskich 

organizm  tug‘ilganidan  boshlanib,  jinsiy  voyaga  yetishgacha 

bо‘lgan  davrni  о‘z  ichiga  oladi  va  organizmning  о‘sishi  va 

rivojlanishi deyiladi. 



3).Voyaga yetish va kо‘payish bosqichi. 

4).Qarilik  bosqichi.  Individual  rivojlanishning  oxirgi 

bosqichi bо‘lib, organizmning nobud bо‘lishi bilan tugallanadi. 



Ontogenezning genetik dasturi 


  Yopiq 

urug‘li 


о‘simliklarda 

ontogenez 

jarayoni 

organogenez  orqali  о‘tadi.  Organogenez  genotip  asosidagi  aniq 

irsiy  dastur  asosida  о‘tib  quyidagi  bosqichlardai  iborat: 

Murtakning  rivojlanishi,  urug‘ning  shakllanishi,  kurtakning 

rivojlanishi  hamda  barg,  ildiz,  poya  va  generativ  organlarning 

paydo bо‘lishi. 

  Ontogenez organizmdagi genetik axborot asosida kechadigan 

jarayondir. Bu esa jinsiy hujayralarning qо‘shilishidan boshlaiadi. 

Zamonaviy  tushunchalarga  kо‘ra  zigota  DNK  molekulasida 

"yozilgan" organizm individual rivojlanishining genetik axborotiga 

ega. 

  Zigotaning bо‘linishidan hosil bо‘lgan yangi qiz hujayralar 



ham  bu  axborotni  oladi  va  tashqi  sharoit  ta’sirida  oldindan 

"rejalashtirilgan"  organizm  rivojlanadi.  Masalan,  bir  xil  sharoitda 

(aytaylik  bir  xil  sun’iy  ozuqa  muhitida)  harorat,  namlik, 

yorug‘lik bir xil sharoitda shu turlarga xos irsiyatga ega о‘simliklar 

rivojlanadi. 

  Shu  bilan  birga  irsiyatni  organizmlarning  ma’lum  tashki 

sharoitlarga  talabini  belgilovchi  xususiyat  deb  tushunmaslik  kerak. 

Chunki  har  qanday  tashqi  sharoit  bо‘lishidan  qat’i  nazar 

bug‘doy  zigotasidan  bug‘doy,  g‘о‘zaning  urug‘langan  tuxum 

hujayrasidan g‘о‘za rivojlanadi. 

 



 


Ma’lumki  begoniya  о‘simligini  barg  tо‘qimalarining  kichik 

tо‘qimasidan  kо‘paytirish  mumkin  yoki  tropik  kakao  о‘simligi 

tuproqqa  tо‘gridan-tо‘gri  barglarini  ekish  bilan  kо‘paytiriladi. 

Ajriq yoki g‘umay ildizining kichik bir bо‘ladigan yetuk о‘simlik 

shakl-lanadi. Organizmlarni bunday kо‘paytirish natijasida ulardagi 

genetik  axborot  kamaymaydi,  hamma  undagi  genlar  saklanib 

qoladi va ular uchun qulay sharoit yaratilsa har bir hujayradan 

(qaysi  qismidan  bо‘lishidan  qat’i  nazar)  yangi  organizm 

rivojlanishi mumkin. 

  Bundan  shuni  xulosa  qilish  mumkinki,  zigotada  bо‘lgan 

genetik 

axborot  о‘simliklarning  hamma  tо‘qimalari  va 

hujayralarida (ularning funksiyasidan qat’i nazar) saqlanib krladi. 

Lekin  shuni  ham  ta’kidlash  lozimki,  har  bir  hujayrada  ularnig 

funksiyasiga qarab alohida genlar ta’sir kо‘rsatadi 


Download 1.01 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   15




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling