49- ma’ruza radiochastota kuchaytirgichlari haqida umumiy tushunchalar

DETEKTORLAR VA AMPLITUDAVIY CHEKLAGICHLAR 
Detektorlar haqida umumiy tushunchalar 
 
Modelyasiyalangan radiosignallar tarkibidan ularni modulyasiyalashishiga 
sababchi bo‘lgan past chastotali signallarni ajratib beradigan qurilmaga detektor deb 
ataladi. 
Radiosignallarni amplitudasi, chastotasi, fazasi va agarda signal impulsi bo‘lsa 
impulslari bo‘yicha modulyasiya qilish mumkin. 
Radiosignallarni shu ko‘rsatkichlarni modulyasiyalashishiga qarab, detektorlarni 
amplitudaviy, chastotaviy, fazaviy va impulsli deb ataladi. 
Lekin, ular qaysi turga taaluqli bo‘lmasin undan qat’iy nazar, ularning quyidagi asosiy 
parametrlari bo‘ladi: 
- uzatish koeffitsienti. Detektor chiqishidagi UmΩ o‘zgaruvchan kuchlanish 
amplitudasining detektor kirishidagi Um modulyasiyalangan signal kuchlanishiga 
bo‘lgan nisbatiga uzatish koeffitsienti deb ataladi: 
K
d
 = U
m
Ω/mU
m
 , 
bu erda m – modulyasiya chuqurligi. 
- kirish qarshiligi. Detektor kirishiga berilayotgan Um Yuqori chastotali signal 
kuchlanishining Im1 Yuqori chastotali tok birinchi garmonikasi amplitudasiga bo‘lgan 
nisbatiga detektorning kirish qarshiligi deb ataladi va u quyidagi ifoda etiladi: 
Z
kir
 = U
m
/I
m1
. 
Bu parametrlardan tashqari detektorlarga xos bo‘lgan parametrlardan 
radiosignallarni amplituda, chastota, faza va bularning o‘zaro kombinatsiyalarning 
buzilishlaridir. 
Detektorlar, asosan xarakteristikasi egri chiziqli bo‘lgan elementlardan tashkil 
topgan bo‘ladi. Egri chiziqli elementlar sifatidadoi dva tranzistorlar ishlatiladi. Lekin, 
ayrim paytlar xarakterimtikasi to‘g‘ri chiziqli bo‘lgan elementlar ham ishlatiladi. 
Lekin, tashkil topgan detektorlarni sinxron detektorlari deb ataladi. Detektorlar sinxron 
bo‘ladimi yo boshqa turda bo‘ladimi undan qat’iy nazar ularning barchasiga o‘ziga xos 
shartlar 
qo‘yiladi, ya’ni detektorlar modelyasiyalangan signallar orasidan 
modulyasiyalovchi signallarni aniq va ravon ajratib olish va uni qayta ishlab dastlabki 
shakliga keltirib berish kerak.