49- ma’ruza radiochastota kuchaytirgichlari haqida umumiy tushunchalar

n - rostlanmaydigan kaskadlar soni. 
U
r
=0 bo‘lganda, kuchaytirish koeffitsientning, U
r
=U
rmaks 
bo‘lgan paytdagi uning 
minimal qiymatiga bo‘lgan nisbatini rostlashning chuqurligi deb ataladi. 
Agarda tenglama (11.6), tenglama (11.7) orqali V va D lar aniqlanadigan 
bo‘linsa yoki berilgan bo‘lsa, kuchaytirgichlarning rostlovchi xarakteristikalari. 
 
(11.9) 
shartni bajarishi kerak. Bu holda rostlashning chuqurligi rostlovchi kuchlanishning 
doirasi va rostlanuvchi kuchaytirgichning xossalari orqali aniqlanadi. 
Rostlash zanjiridagi kuchaytirgich. 
Ayrim paytlarda, rostlovchi kuchlanish kerakli rostlash chuqurligini 
berolmasligi mumkin. Bunday hollarda rostlash zanjiriga qo‘shimcha kuchaytirgich 
ulanadi. Bu kuchaytirgich KARgacha o‘zgaruvchan, KARdan keyin ulangan bo‘lsa, 
o‘zgarmas tok kuchaytirgichi bo‘lishi mumkin. 
2. KAR to‘g‘rilagichi. 
To‘g‘rilagich, kirish signalining kuchlanishiga mos ravishda, oraliq chastota 
kuchlanishini o‘zgarmas kuchlanishga aylantirib berish uchun xizmat qiladi. 
To‘g‘rilagich sifatida, odatda detektorlar qo‘llaniladi, ayniqsa diodli detektorlar 
ko‘proq ishlatiladi. Bunday detektorlar uchun qarshiligi katta bo‘lgan yuk ishlatiladi. 
Bundan maqsad ularning uzatish koeffitsientini birga yaqinlashtirishlikdir. 
3. Ushlab qolish sxemasi. 
Kuchlanishni ushlab qolish sxemasi turlichadir. 11.8-rasmda kuchlanishni 
bo‘lish usuli orqali ushlab qoluvchi sxema ko‘rsatilgan. 
Sxema kuchlanish qarshilik R1 va R3 larda bo‘linadi. Qarshilik R2 
to‘g‘rilagichning yuki vazifasini bajaradi. Rezistor Rf va kondensator Sf 
KARning filtrlaridir. 

---

47 
11.9-rasm. 
4. KAR filtri. 
Filtr rostlash zanjirining inersion xossasini aniqlab beradi. 
Bundan tashqari u ikkita vazifani bajaradi. 
1. Oraliq chastota kuchlanishini tozalab, shu chastota bo‘yicha teskari aloqani 
yo‘qotadi. 
2. Agarda amplitudasi bo‘yicha modulyasiyalangan signal qabul qilinib 
qolguday bo‘linsa, KAR to‘g‘rilagichining yuqida u signalning ham o‘zgaruvchan, 
ham o‘zgarmas tashkil etuvchisi paydo bo‘ladi. SHu ikki tarkibiy qismni rostlanuvchi 
kaskadga 
beriladigan 
bo‘linsa 
signalni 
kuchaytirish 
jarayonida 
signal 
demodulyasiyalanib qoladi. Bunday hollarda rostlash zanjiri signalni ohista 
o‘zgarishiga qarshilik qiladi. Bundan tashqari modulyasiya qonunini ham o‘zgartirib 
yuboradi. KARlarda shu hodisa sodir bo‘lmasligi uchun ularda filtrlar qo‘llaniladi. 

---

48