49- ma’ruza radiochastota kuchaytirgichlari haqida umumiy tushunchalar

Ichki teskari aloqaning kuchaytirgich xossalariga ta’siri 
Kuchaytirgichlarda ichki teskari aloqa manba zanjiri, elementlarni o‘zaro bog‘laydigan 
zanjirlar, hamda kuchaytirgich asboblarining o‘zida sodir bo‘ladigan ichki aloqa 
o‘tkazuvchanliklari natijasida sodir bo‘ladi. Biopolyar tranzistorlarda bu aloqa 
kompleks o‘tkazuvchanlik orqali topiladi, ya’ni: 
(7.5). 
Bu erda, 
(7.6). 
(7.7). 
Kuchaytirgichlarning xossalariga ichki teskari bog‘lanish ta’sirini aniqlash 
uchun 7.2-rasmda ko‘rsatilgan sxemadan foydalaniladi. 

---

4 
7.2-rasm 
Faraz qilaylik, chiqish konturi, kirish konturi chastotasiga sozlangan bo‘lsin. 
Agarda kirishdagi dinamik o‘tkazuvchanlik chastotaga bog‘liq bo‘lmaganda, 
kirishdagi konturning amplituda – chastota xarakteristikasi ACHX 7.3-rasmda 
ko‘rsatilgan qalin chiziq o‘xshagan bo‘lardi. Ammo o‘tkazuvchanlik G12 va S12 lar 
chastotaga bog‘liq bo‘lgani uchun rezonans chastotadan kichik chastotalarga bu 
o‘tkazuvchanliklar manfiy qiymatga ega bo‘ladi. Bu kuchaytirish koeffitsientini 
ko‘paytirib yuboradi. 7.3-rasmda kuchaytirish koeffitsientining ortib borishi uzun- 
uzun chiziqlar bilan ko‘rsatilgan. 
 
7.3-rasm. 7.4-rasm. 
Rezonans chastotasidan katta chastotalarda GKTA2 musbat qiymatli bo‘ladi. 
Buning 
oqibatida 
konturda 
isrofgarchilik 
paydo 
bo‘ladi va kuchaytirish 
koeffitsientining kamayishi sodir bo‘ladi. Bu esa zanjirda manfiy teskari bog‘lanish 
o‘z ishini ko‘rsatadi demakdir. 
Agar chastota rezonans chastotasi atrofida o‘zgarib turadigan bo‘lsa, u holda 
o‘tkazuvchanlik GKTA1 kamayadi, va konturning aslligini oshishi kuzatiladi. 
Kuchaytirish koeffitsienti esa rezonans xarakteristikasining har ikki tomoni bo‘yicha 
ko‘payadi, hamda rezonans xarakteristikasining cho‘qqisi kengayadi (7.4-rasm). 
SHunday 
qilib, 
teskari 
bog‘lanish 
rezonans 
xarakteristikasini 
deformatsiyalashga olib kelar ekan. GKTA2 manfiy bo‘lganligi uchun, ayrim paytlarda 
kuchaytirgich o‘z-o‘zidan uyg‘onib ketishi ham mumkin.