4v yoldosheva

To‘nkamoq, tuhmat qilmoq, bo‘xton qilmoq.Bu fe’llar faqatgina ayblash amalini emas nohaq ayblash amalini bildiradi shunga ko‘ra salbiy bo‘yoq oshib darajalanish qatorini tashkil qiladi.
Hamma aybini menga to‘nkab, o‘zi suvdan quruq chiqdi.
Menga bunaqa tuhmat qilmang, aylanay.
Menga ishoning, men bunday ishga qo‘l urmaganman, u menga bo‘xton
qilyapti.
Hamma aybni menga to‘nkadi qo‘ydi-yu, o‘zi har galgidek suvdan quruq chiqdi.
Gap qilmoq, g‘iybat qilmoq, orqasidan tosh otmoq.Bu fe’llar biror odam to‘g‘risida boshqa odamga mish mish gaplar gapirish amalini bildiradi, bu ma’no ushbu fe’llarning umumiy ma’nosini tashkil qilsada, lekin ma’no kuchayib boradi. Shunga ko‘ra darajalanish qatorini tashkil qiladi, fikrimiz asosin quyida keltirilgan misollardan ham oydinroq ko‘ramiz.
Bu ayollar qizimni qachon tinch qo‘yib, gap qilishmas ekan?
Mahalladagi ayollar juda yomon bo‘lishgan, bir-biri bilan urishgan, birbirining g‘iybatini qilgan.
Nimaga buncha begunoh odam orqasidan tosh otdingiz.
Undamoq, da’vat qilmoq, buyurmoq.Bu fe’llar nutqiy da’vatni bildiradi va izohlilug‘atda biror ish harkatni bajarishga chaqirmoq ma’nosi quyidagi fe’llar uchun umumiy ma’no ekanini guvohi bo‘lamiz. Shunga ko‘ra quyidagi darajalanish qatoriga joylashtiramiz, fikrimizni quyidagi misollar bilan yanada ishonarliroq qilib yoritamiz.
Men xohlamasam ham ,shu ishni qilishga meni undadi.
Siz saylovda odamlarni menga ovoz berishga da’vat qilingda.
Sen menga hali uyalmay netmay shu ishni buyuryapsanmi?
Yalinmoq,yolvormoq, o‘tinmoq.Bu fe’llar kuchli iltimos ma’nosini bildiradi va shunga ko‘ra darajalanish qatoriga joylashtiriladi va misollar yordamida yanada oydinlashtiriladi.
Nimaga yalinasan,qo‘y ketsa ketaversin.
Yolvormang buvi, bularga ham boqqan balo bor.
O‘tinib so‘rayman,shu norasidaga rahm qil.
Otamlashmoq, gurunglashmoq, hangamalashmoq, dilkashlik qilmoq.Bu fe’llarning ma’nosi “berilib, ezilib suhbatlashmoq”yo‘sinda ta’riflanishi mumkin.Bu ma’no ushbu fe’llar uchun umumiylikni tashkil qilsada lekin, baribir ma’noda kuchayib borish kuzatiladi.Shunga qarab darajalanish qatoriga
joylashtiriladi.
Kel o‘rtoq, bir otamlashaylik.
Kechgacha ikki dugona gurunglashib qolib ketishdi.
Uni bunaqa paytda yolg‘izlatib qo‘yma, oldiga tez-tez borib hangamalashib
tur.
Men kimgadir yuragimni yorgim u bilan dilkashlik qilgim kelyapti.