5 – Leksiya. Absorbciya prosessinin’ teoriyaliq tiykarlari ha’m texnologiуаliq esaрlari

3. Absorbciya bóliminiń úskeneleri
Absorbciya bóliminde ammiaktı hám uglerod qos oksidin juttırıw ushın barbotajlı hám skrubberli túrdegi úskeneler qollanıladı. Uglerod qos oksidin juttırıw, qıyın eriwshi gaz sıpatında barbotajlı túrdegi úskenelerde ótkergen jaqsı, bunda suyıqlıq intensiv túrde aralastırıladı hám úskenede uzaq waqıt boladı. Tiykarǵı wazıypası – shıǵıp ketiwshi gazlerden jaqsı eriwshi ammiaktı ajıratıp alıw bolǵan absorbciya bóliminiń juwıwshı úskeneleri, skrubberli túrdegi úskeneler bolıwı múmkin, bunda gazli faza jaqsı aralastırıladı.
Soda zavodlarında eń kóp tarqalǵan absorbciyalıq úskeneler kóp qalpaqshalı tarelkalı barbotajlı túrdegi úskeneler bolıp esaplanadı. Ótken ásirdiń 70-jıllarınıń aqırında jaratılǵan truba-reshetkalı absorber, kóp qalpaqshalı tarelkalı absorberdiń qasında bir qatar ústinliklerge iye, ol haqqında tómende sóz etiledi.
Barbotajlı tarelka. Barbotajlı absorbciyalıq úskenelerdiń tiykarǵı detalı barbotajlı tarelka bolıp esaplanadı (32-súwret). Tarelkada 1 17 yamasa 28 qalpaqshalar 4 menen bastırılǵan gorlovina 3 boladı. Hár bir úskenede bunday tarelkalardan bir neshesi boladı. Olar biriniń ústine biri ornatılǵan hám boltlar járdeminde kolonka túrindegi bir úskenege biriktirilgen, bólek-bólek cargalardıń (bochkalar) flonecleriniń arasına qısılǵan boladı. Hár bir tarelkada suyıqlıq qatlamı bolıp, onıń biyikligi tarelka ultanınan quyılıw awzına 2 shekemgi biyiklik penen anıqlanadı. Quyılıw awzınıń tómengi eki tárepi keyingi, tómendegi tarelkanıń suyıqlıǵına túsirilgen, bul gazdiń bir cargadan ekinshi cargaǵa quyılıw awzı arqalı ótip ketiwine tosqınlıq jasawshı gidravlikalıq (zatvor) támbi payda etedi. Gaz qalpaqsha astındaǵı (onıń shetleri suyıqlıqqa batıp turadı) tarelkanıń gorlovinkası arqalı ótedi hám suyıqlıq qatlamı arqalı barbotajlanadı. Tómennen joqarıǵa qaray barlıq barbotajlı tarelkalar arqalı kóterile otırıp joqarıdan túsip turıwshı suyıqlıqqa qarama – qarsı aǵımda gaz barbotajlanıp bara beredi. Gaz, qalpaqshanıń astında suyıqlıq qatlamı arqalı jarıp shıǵıp, onı kóbiklendiredi hám mayda tamshılarǵa bólshekleydi, usınıń saldarınan gaz hám suyıq fazanıń arasında úlken tiyisiw beti payda boladı. Bul bet qansha úlken bolǵan sayın, absorbciya processi sonshelli jedel ótedi.

Barbotajlı tarelka durıs islewi ushın, ol qatań túrde gorizontal halatta jaylasıwı tiyis. Sonlıqtan úskeneni montajlawda tarelkanıń gorizontallıǵı tekserilip kóriliwi kerek. Bunıń ushın onıń ústine suw quyıw hám barlıq qalpaqshalardıń suwǵa bir tegis batıp turıwın baqlaw kerek. Absorbciya bóliminde barlıq kóp qalpaqshalı barbotajlı tarelkalı úskeneler birdey – 2,8 m diametrge iye hám bir-birinen tek barbotajlı tarelkalardıń sanı menen ayrıladı.