5 – mavzu. O ‘simlikchilik tarmoqlari iqtisodiyoti

bozor infratizilma subyektlari tomonidan amalga oshiriladi) o‘z muddatida bajarilmasligi yoki 
ayrim resurslami belgilangan me’yorlarda berilmasligi natijasida mumkin bo‘ladigan 
nobudgarchiliklar miqdori hisob Mtoblarini keltirish mumkin, ya’ni: 
- 
chigit ekishni o‘z muddatida o‘tkazilmasligi, g‘o‘zaning kech unib chiqishi hosildorlikni 
o‘rtacha 3,4 s/gacha; 
- 
sho‘rlangan maydonlaming sho‘rini yuvmaslik yoki sifatsiz sho‘r yuvish 9,0 s/gacha; 
- 
nam saqlash uchun boronalashni o‘tkazilmasligi o‘rtacha 3,4 s/gacha; 
- 
chigit ekishdan oldin tuproqning yumshatilmasligi o‘rtacha 2,8 ts/gacha; 
10
00 dona 
donning 
vazni, gr. 
Gekt
ariga 3 mln, 
yoki 
1 
kv.m.da 300 
dona urug‘ 
Gekt
ariga 4 mln, 
yoki 
1 
kv.m.da 400 
dona urug‘ 
Gekta
riga 5 mln, 
yoki 
1 
kv.m.da 500 
dona urug‘ 
Gekta
riga 6 mln, 
yoki 
1 
kv.m.da 600 
dona urug‘ 
38 
114 
152 
190 
228 
39 
117 
156 
195 
234 
40 
120 
160 
200 
240 
41 
123 
164 
205 
246 
42 
126 
168 
210 
252 
43 
129 
172 
215 
258 
44 
132 
176 
220 
264 
45 
135 
180 
225 
270 
46 
138 
184 
230 
276 
47 
141 
188 
235 
282 
48 
144 
192 
240 
288 
49 
147 
196 
245 
294 
50 
150 
200 
250 
300 

---

- 
chigit ekishdan oldin mola bilan tekislamaslik esa 1,6 s/gacha; 
- 
umumiy chigit ekishdan oldin maydondagi kesaklami maydalab tuproqni ekishga 
tayyorlamaslik o‘rtacha 8,8 s/gacha; 
- 
chigit ekishdan oldin mineral o ‘g‘itlami bermaslik 2,5 s/gacha; 
- 
chigitni agrotexnik talablar asosida sifatli tayyorlamaslik 1,3 s/gacha; 
- 
barcha turdagi mineral o‘g‘itlar berishni 1 iyulgacha tugatmaslik 
10,3 
s/gacha; 
- 
yagonani kechikib o‘tkazish yoki chigitni qayta ekish hosildorlikni 
2,2 
s/gacha kamayishiga sabab boMadi; 
- 
begona o‘tlar to‘liq tozalansa, hosildorlik 3,6 s/gacha; 
- 
paxta maydonlarini har 3 yilda joriy tekislash o‘rtacha 6,6 s/gacha; 
- 
har gektar maydonga 12 tonna organik o‘g‘itlami berish hosildorlikni o‘rtacha 2,1 s/gacha 
oshiradi. 
' 
Hisob kitoblardan ko‘rinib turibdiki, paxtachilik umuman qishloq xo‘jalik mahsulotlari 
hosildorligini oshirish, eng awalo, fermer xo‘jaliklariga infratuzilma sub’yektlarining samarali 
xizmat ko‘rsatishi va ta’minot korxona tomonidan moddiy resurslami o‘z vaqtida yetkazib 
berilishiga bogiiq.
Davlatning g‘alla mustaqilligi siyosati 
G‘alla yetishtirish - hamma qishloq xo'jaligi ishlab chiqarishining asosidir. G‘alla 
aholining non, makaron mahsulotlariga, non mahsulotlariga bo‘lgan talablarini qondiribgina 
qolmasdan, shuningdek, sut, go‘sht, tuxum va boshqa mahsulotlarning ishlab chiqarilishini ham 
belgilaydi. Chunki, u hayvonlar va parrandalami ham muhim ozuqa bilan ta’minlaydi. G‘alla 
oziq-ovqat, kimyo, yengil sanoatning qator tarmoqlari uchun xom-ashyo bo‘lib xizmat qiladi. U 
davlat non mahsulotlari resurslarini yaratish va yangilashda ham zarur, muhim eksport mahsuloti 
hamdir. 
G‘allani barqaror yetishtirish ilg‘or texnologiyalami joriy etmasdan, intensifikatsiyaning 
sifat jihatdan mehnat, moddiy va energiya resurslaridan, zamonaviy o‘simliklaming biologik 
jihatdan hosildor navlarini asoslangan, hosildorlik salohiyatiga asoslangan sifat jihatdan yangi 
darajalariga o‘tmay turib erishib bo‘lmaydi (16.2-rasm).

---