5 a 110301-Kimyo o’qitish metodikasi

 
2.5.Korroziyaga qarshi texnologik tadbirlar 
Termik 
va 
kimyoviy-termik 
ishlov 
berish 
pulatlarning 
korroziyabardoshliligini termik ishlov berish usuli bilan oshirish uning 
tarkibidagi metal bir turdagi murakkab karbidlarni alfa(qattiq eritma) va 
bitta(intirmetal birikmalar)ning bulmasligiga erishish bilan bog’liqdir 
Pulatlar sirtki qatlamini termik va kimyoviy tasirlar bilanbirgalikda olib 
boorish kimyoviy-termik ishlov berish deyiladi.Kimyoviy-termik ishlov 
berishda C,N,AL,Cr,Si kabi elementlar bilan pulat sirti boyitilib,sirt qatlam 
xossalari,tarkibi va strukturalari uzgartiriladi. Korroziyabardoshliligini 
oshirishning quydagi kimyoviy-termik usullari mavjud: 
Gazli yoki syyuq muxitda azotlash: 
Xromlash: 
Alymini bilan boyitish: 
Rux bilan boyitish: 
Azotlash.Pulatlarni 500…6500C da ammiakli muxitida qizdirib,malum 
vaqtda ushlab turishda azot bilan sirtining difuzion boyishi azotlash deladi. 
Azotlangan detal sirtida azotli qatlam xosil bulib uning qattiqligi 
oshadi,emirilishiga chidamliligi va atmosfera sharoitida,suv va bug’ hamda 
boshqa muxitlarda karroziyaga qarshiligi oshadi. 

---

Xromlash.pulat buyum sirtlarini xrom bilandiffuzion boitish.Xromlangan 
pulat buyumlarga gazli muxitda korroziyaga qarshi juda(8000 C 
gacha),suvda,dengizda va kislotalaridan yuqori korroziyabardoshlilika 
ega.Pulat 
sirtlarini 
alymini 
bilan 
boyitish 
natijasida 
yuqori 
issiqbordoshlilikda(850-9000Cda)ega 
bulinadi,shuning 
uchun 
yuqori 
xaroratda ishlaydigan detallar bu usulda ishlov beriladi Pulatlarning 
atmosferada,benzinda,yog’larda va tarkibida H
2
S bulgan quruq gazlarda 
(300…5000Cda) korroziyabardoshliligini oshirish uchun rux bilan boyitish 
jarayoni qullaniladi.