5-ma’ruza Axborotlarni himoyalashning texnik va dasturiy vositalari. Elektron tijorat tizimlari va elektron raqamli imzo. Virtual laboratoriyalar va ular bilan ishlash

 
Nod32 Antivirus dasturini bazani yangilash 
Boshqa antiviruslat singari Nod32 Antivirus dasturini bazani ham har oyda yangilab 
turishga to‘g‘ri keladi. Agar baza yangilamib turilmasa yangi viruslarni yo‘qatolmaydi va 
kompyuterning ish faoliyatini buzilishiga olib keladi. 
Antivirus dasturini bazasini yangilashni bir nechta usullari mavjud bo‘lib, bular 
quyidagicha : 
1. Dassturni ishga tushiramiz ; 
 
2. «Обновление» bandiga sichqoncha tugmasi bir marta bosiladi; 
3. F5 tugmasi tanlanadi. 
4. «Изменить» tanlanadi va baza joylashgan papkani yoki diskni yo‘li ko‘rsatiladi. 

---

 
Papka yoki diskni yo‘lini ko‘rsatish uchun quyidagich ish amalga oshiriladi : 
Aytaylik yangi olinga baza kompyuterning E diskda joylashgan bo‘lsin. 
E diskga kiramiz va shu papkani tanlab quyidagi rasmda ko‘rsatilgan bandni tanlaymiz : 
 
Yuqoridagi buyruqlar tanlangandan so‘ng, «Обновление» bandiga o‘tib F5 tugmasi 
tanlanadi . Hosil bo‘lgan oynadan «Изменить» tugmasi tanlanadi va papkani yo‘li ko‘rsatiladi 
 
 
Kасперсkого 6.0Antivirus dasturi 

---

 
Bu dastur ham xozirgi kunda ko‘p foydalanib kelinmoqda. Kасперсkого 6.0Antivirus 
dasturi ham bir nechta qulayliklarga ega bo‘lib uning oynasining umumiy ko‘rinishi 
quyidagicha : 
Bu oyna asosan 3 qismdan iborat bo‘lib, bular quyidagicha : 
1. 
Защита 
2. 
Поисk вирусов 
3. 
сервис 
Agar biz « Защита” bandini tanlasak oynaning umumiy ko‘rinishi quyidagicha bo‘ladi: 
Norton antivirus dasturi 
Norton antivirus - bu eng ommabop viruslarga qarshi dasturlardan biri bo‘lib, ikki xil 
yo‘nalishi mavjuddir. Ular ishga tushirilishi bilan bir-biridan farq qiladi, xolos. 
a)Yo‘nalishi 
Masalalar panelidagi «Pusk» tugmasini bossangiz, ekranda programmalar menyusi ochiladi. 
«Programmalar» menyusida Norton antivirus jildi tanlanadi, Norton antivirus dasturi belgilanib 
bosilsa ishga tushadi. 
Virus bor yo‘qligini bilish maqsadida disklarni tekshirish uchun kerakli sichqon 
ko‘rsatkichi yordamida tanlab olinadi. «Scan now» tugmasi bosiladi. 
Tekshirish tugashi bilan «Scan results» oynasi paydo bo‘ladi. Bu oynada tekshirish 
hisobotlari aks etgan bo‘ladi. 
Bu oynada avvalo e’tiboringizni Infekted files zararlangan fayllar hamda Repaired files 
davolangan fayllar soniga qarating. Agar ular soni bir xil bo‘lsa darhol mutaxassisni chaqirish 
lozim. 
b) Yo‘nalishi 
Norton antivirusni yo‘l boshlovchi orqali ishga tushirish, disklarni virus bor yo‘qligini 
tekshirish uchun juda qulaydir. Quyida shu usulni ko‘rib chiqamiz. 
1.Masalalar panelidagi «Pusk» tugmasini bossangiz ekranda «Programmalar» menyusi 
ochiladi. «Programmalar» menyusida «Yo‘l boshlovchi»ni tanlanadi. 
2."Yo‘l 
boshlovchi» 
oynasida 
kerakli 
disk 
tanlanib, 
belgisiga 
sichqon 
ko‘rsatgichga qo‘yilib o‘ng tugmasi bosiladi. Paydo bo‘lgan kontekstli menyuda scan with 
Norton antivirus qatori tanlanib. Enter tugmasi bosiladi. 
Norton antivirus bosh oynasi ochiladi. 
So‘ngra Norton antivirus dasturi avtomat tarzda belgilangan diskni tekshirib bo‘lib, ekranga 

---

hisobot oyiasi chiqaradi. 
Agar hisobotda viruslar yo‘q yoki barcha zararlangan fayllar davolangan bo‘lsa Norton 
antivirus bosh oynasi yopib qo‘yiladi. 
Komp’yuter viruslari bilan zararlanishga qarshi profilaktika ishlari Kompyuterlarni viruslar 
bilan zararlanishini oldini olish profilaktika ishlariga quyidagilar kiradi: 
3,5 dyuymli yumshoq disklar bilan ishlashdan avval, agar ish davomida unga axborot 
yozish extiyoji bo‘lmasa, yozishdan himoyani oching (disk oynachasini berkitib qo‘yish kerak). 
Bunday qilish, agarda diskda virus mavjud bo‘lib qolsa, virusga qarshi dastur bu fayllarni 
bemalol davolay olishi uchun juda muhimdir. 
Kompyutrda virusga qarshi himoya dasturi o‘rnatilgan bo‘lishi shart. 
Ma‘lum vaqt o‘tishi mobaynida dastur yangilanib turishi lozim. 
Har xafta davomida dasturni qo‘llab barcha disklarni virus bor yoki yo‘qligini tekshirib 
turish lozim. 
Kompyuteringizda katta tarmoqlardan olingan Word, Excel dasturlari va axborotlarini 
qo‘llasangiz, avvalo virusga qarshi dastur yordamida tekshirib ko‘rish maqsadga muvofiqdir.
Ishonchli dasturlar va fayllar bilan ishlashga harakat qilish lozim. 
Ishlab tugallanmagan yoki doimo kerak axborotlarni vaqti-vaqti bilan tashqi xotirada 
saqlovchi qurilmalar yordamida nusxalab saqlash ham maqsadga muvofiqdir.