5-маъруза Мавзу: Ферментларни таъсир этувчи механизмлари

Фермент таҳлили

Фермент таҳлиллари - ферментатив фаолликни ўлчаш учун лаборатория усуллари ҳисобланади. Улар ферментлар кинетикасини ва ферментларни ингибирлаш учун жуда муҳимдир.

Фермент бирликлари

Ферментнинг миқдори ёки консентрацияси бошқа кимёвий моддалардаги каби моляр миқдорларда ёки фермент бирликларида фаоллик билан ифодаланиши мумкин.

Фермент фаоллиги

Фермент фаоллиги мавжуд фаол фермент миқдорининг ўлчовидир ва шунинг учун аниқланиши керак бўлган турли жисмоний шароитларга боғлиқ.

У қуйидаги формула бўйича ҳисобланади:

a=n=r×V

a- Фермент фаоллиги

n- Вақт бирлигида айлантирилган субстратнинг моллари

r- Реакция тезлиги

V- Реакция ҳажми

1 катал = 1 мол s-1 (секундига мол), лекин бу ҳаддан ташқари катта бирлик. Амалий ва тез-тез ишлатиладиган қиймат фермент бирлиги (У) = 1 мкмол мин-1 (минутига микромол).

Специфик активлик

Ферментнинг ўзига хос фаоллиги яна бир умумий бирликдир. Бу ферментнинг умумий оқсилнинг миллиграммдаги фаоллиги (мкмол мин-1 мг-1 да ифодаланган). Махсус фаоллик аралашмадаги фермент тозалигини ўлчаш имконини беради. Бу умумий оқсилларнинг миллиграммаси учун маълум шароитларда маълум вақт (дақиқалар) ичида фермент томонидан ҳосил бўлган маҳсулотнинг микро моллари. Махсус фаоллик реакция тезлигини реакция ҳажмининг умумий оқсил массасига бўлинишига кўпайтиришга тенг. Бирлиги катал/кг, аммо амалийроқ бирлик мкмол/мгмин.

Таҳлилларнинг турлари

Барча фермент таҳлиллари вақт ўтиши билан субстрат истеъмолини ёки маҳсулот ишлаб чиқаришни ўлчайди. Субстратлар ва маҳсулотлар контцентрациясини ўлчашнинг жуда кўп турли хил усуллари мавжуд ва кўплаб ферментлар бир неча хил усуллар билан текширилиши мумкин. Биокимёгарлар одатда тўрт турдаги экспериментлар ёрдамида фермент-катализланган реакцияларни ўрганадилар:

Тажрибаларнинг дастлабки тезлиги. Фермент субстратнинг катта миқдори билан аралаштирилганда, фермент-субстрат оралиқ тез бошланғич вақтинча ҳолатда тўпланади. Кейин реакция барқарор ҳолат кинетикасига эришади, бунда фермент субстратининг оралиқ моддалари вақт ўтиши билан тахминан доимий бўлиб қолади ва реакция тезлиги нисбатан секин ўзгаради. Фаоллик, одатда, маҳсулотнинг вақт ўтиши билан тўпланишини кузатиш йўли билан, кваз-барқарор ҳолатга эришгандан сўнг қисқа вақт ичида ўлчанади. Ўлчовлар жуда қисқа муддатда амалга оширилганлиги ва субстратнинг ортиқча миқдори туфайли, бўш субстрат миқдори тахминан бошланғич субстрат миқдорига тенг деб тахмин қилиш мумкин. Шунинг учун у ферментлар кинетикасида ҳозиргача энг кўп қўлланиладиган тажриба тури ҳисобланади.