5-Mavzu: interfaol metodlar va ularni ta’lim-tarbiya jarayonida qo’llash (4 soat) reja

“Ven diagrammasi” metodi 
Ushbu metod o‘quvchi-talabalarda mavzuga nisbatan tahliliy yon-dashuv, ayrim qismlar 
negizida mavzuning umumiy mohiyatini o‘z-lashtirish (sintezlash) ko‘nikmalarini hosil qilishga 
yo‘naltiriladi. “Ven diagrammasi” metodi kichik guruhlarni shakllantirish asosida sxema 
bo‘yicha amalga oshiriladi. 
Yozuv taxtasi o‘zaro teng to‘rt bo‘lakka ajratiladi va har bir bo‘lak-ka quyidagi sxema 
chiziladi: 
Metod o‘quvchi-talabalar tomonidan o‘zlashtirilgan o‘zaro yaqin na-zariy bilimlar, 
ma’lumotlar yoki dalillarni qiyosiy tahlil etishga yordam beradi. Ushbu metoddan muayyan bo‘lim 
yoki boblar bo‘yicha yakuniy darslarni tashkil etishda foydalanish yanada samaralidir. 
Metodni qo‘llash bosqichlari quyidagilardan iborat: 
– o‘quvchi-talabalar to‘rt guruhga bo‘linadi; 
– yozuv taxtasiga topshiriqni bajarish mohiyatini aks ettiruvchi sxe-ma chiziladi; 
– har bir guruhga o‘zlashtirilayotgan mavzu (bo‘lim, bob) yuzasi-dan alohida topshiriqlar 
beriladi; 
– topshiriqlar bajarilgach, guruh a’zolari orasidan liderlar tanla-nadi; 
– liderlar guruh a’zolari tomonidan bildirilgan fikrlarni umumlash-tirib, yozuv taxtasida aks 
etgan diagrammani to‘ldiradilar. 
 
“Insert” metodi 
Bu metod o‘zlashtirilishi ko‘zda tutilgan yangi mavzu bo‘yicha o‘quvchi-talabalarning 
muayyan tushunchalarga egaliklarini aniqlash va ularda matnga nisbatan tahliliy yondashish 
ko‘nikmalarini shakllantirish-ga xizmat qiladi. Metodni qo‘llash jarayonida quyidagi harakatlar 
amal-ga oshiriladi: 
– kichik guruhlar shakllantirilib, ular nomlanadi. Har bir guruhdan o‘zlashtirilishi 
rejalashtirilayotgan mavzuga oid ikkita fikr bildirish so‘-raladi; 
– o‘quvchi-talabalar navbatma-navbat mulohazalarni bayon etadilar; 
– bayon etilgan fikrlar yozuv taxtasiga yozib boriladi; 
– so‘ngra o‘qituvchi yangi mavzu mohiyatini yorituvchi matnni gu-ruhlarga tarqatadi;