5-mavzu: pul massasi va pul agregatlari reja

5.2-rasm. 1929-1933-yillarda ortiqcha zaxira stavkasi va valuta stavkasi 
Birinchi bank sarosimasi davomida (1930 yil, oktabr – 1931 yil, yanvar) c 
ko’tarilishni bochladi, bu vaqtda e 1930 yil noyabrdan 1931 yil yanvarigacha ikka 
baravardan ko’proq oshgan. Keyinchalik, bank inqirozining davom etishi ikkala c 
da ham va e da ham o’sishni davom etishiga olib bordi 
Bank sohasining inqirozi 1931 yildan 1933 yilgacha davom etdi va bizning 
model davomi orqali namuna bashorat qilindi: c o’sishni davom etdi va e ham. 
Inqirozning oxiriga kelib 1933 yilning martida pul taklifi (M1) 25%ga susaydi – 
butun Amerika tarixidagi eng katta susayish – va bu millatning eng yomon iqtisodiy 
qisqarishi bilan bir vaqtda ro’y bergan. Ushbu susayish monetar baza darajasida 20% 
o’sishga qaramay sodir bo’lganligi ajoyibdir . Monetar baza c dagi o’zgarishlar 
qanchalik muhimligini ifodalaydi va a ning bank sarosimasi davomida pul 
taklifining aniqlanishida bo’lishi mumkin. Bu yana Fedning monetary siyosatni 
boshqarish kasbi omonatchi va bank tabiati orqali murakkablashishi mumkin. 
2007-2009-yillarda Moliyaviy Inqiroz va Pul Taklifi 
Oldingi mavzu pul taklifi va monetar bazaning doim birgalikda 
harakatlanmasligini ko’rsatadi. 
Oxirgi moliyaviy inqirozlar, 4-shaklda ko’rsatilganidek, moliyaviy inqirozlarni 
to`xtatish uchun qar bershning yangi qulayliklari yaratilganligi va Federal 
Zaxiraning mol mulklarni sotib olganligi natijasida pul bazasi 200 %dan oshgan bir 
paytda pul taklifi 25%dan kamroqqa ko`tarilgan. Namunaviy pul taklifi buni qanday 
izohlaydi? 

---

5.3.-rasm. 1929-1933 yillarda
3-rasm 2007-2009 yillar davri uchun bo`lgan muomaladagi valyuta c va 
zaxiradagi ortiqcha valyuta c ni ko`rsatadi. Biz shuni ko`rishimiz mumkinki , 
muomaladagi valyuta bu davr mobaynida kamayib ketgan, bizning namunviy pul 
taklifida pul taklifini oshirish tavsiya qilinadi, chunki u bankdagi pulni ( depozitni) 
umumiy hajmini oshiradi.
Har qanday holatda ham c dagi pasayishning natijalari zaxiradagi qo’shimcha 
valuta c dagi kutilmagan ko’taririlish orqali boshqariladi, m bu davr mobaynida 500 
dan ortiq omillarni yuzaga keltiradi.M1 va pul bazasi C dagi o’sish uchun izoh 
shundan iboratki,banklar ulkan mablag’ni zaxirada ushlab turishga harakat qiladi, 
chunki Federal Zaxira bu zaxiralar uchun foiz to’lashni boshlaydi va bu foizning 
qiymati koeffitsiyentini oshiradi,hamda banklar mablag’ evaziga ularni qarzga berib 
tura oladi.