5 Mavzu: Tadqiqot metodi va metodologiyasi. Empirik tadqiqot va eksperimental tadqiqotlar usullari sharti

Mavzuga oid testlar 1. Usul nima?

1. 
   biron-bir natijaga erishish uchun foydalaniladigan tamoyillar, qoidalar va vositalar tizimi;
   
2. 
   tadqiqotda ishlatiladigan ko’rsatmalar va vositalar;
   

c)faoliyatni amalga oshirish yo’li;
d)tadqiqot tarzi, qoidalar tizimi.
2. R.Dekart (1596-1650) qanday usulni ishlab chiqqan?

1. 
   har qanday fikr va mulohazani shubha ostiga olish, masalani qismlarga bo’lib o’rganish;
   
2. 
   ishonchli bo’lmagan bilimdan foydalanmaslik;
   

c)muammoni masalalarga bo’lish;
d)haqiqatni izlash tartibini belgilash.
3. Eksperimental tabiatshunoslikni asoschisi:

1. 
   G.Galeley;
   
2. 
   Levenguk;
   
3. 
   F.Bekon;
   
4. 
   G.Leybnis.
   

4. Empirik tadqiqot usuli nima?

1. 
   hissiy-tajribaviy ma’lumot olish va uni qayta ishlash qoidalari, tamoyillari va vositalari tizimi;
   
2. 
   tajriba o’tkazish texnologiyasi;
   

c)empirik mushohada qilish;
d)empirik axborot olish yo’li va vositalari.
5. O’lchashni amalga oshirish uchun… .

1. 
   tanlangan etalon birligi asosida obyektni miqdoriy qiymatlari aniqlanadi;
   
2. 
   metr o’lchash asosi sifatida tanlab olinadi;
   

c)standart birligi tanlab olinadi;
d)o’lchash birliklari belgilanadi.
6. Metrologiya nima?

1. 
   o’lchov birligi va talab qilinayotgan aniqaniqlikka erishish haqidagi fandir;
   
2. 
   o’lchov me’yorlari hadagi ta’limot;
   

c)shkalalar etaloni;
d)o’lchash, qiymatlarni belgilash texnologiyasi.
7. Taqqoslash usuli bu:

1. 
   obyektdagi o’xshash yoki farq qiladigan belgilarni aniqlashtirishdagi qoidalar va amallar;
   
2. 
   empirik tadqiqotda qo’llaniladigan usul;
   

c)qiyosiy tahlil usuli;
d)obyekt qiymatlarini solishtirish va tavsiflash usuli 8. Tavsiflash nima?

1. 
   obyektga doir axborot va vaktlarni matnda bayon qilish;
   
2. 
   obyektni ta’rifini berish;
   

c)tadqiqot predmeti haqida tasavvur hosil qilish;
d)xossa va qonuniyatlarni tushuntirib berish 9. Kuzatish usulini talablari bu:

1. 
   faollik, bir maqsadga yo’naltirganlik, izchillik, tizimli bo’lishi;
   
2. 
   zehn solish, diqqat e’tibor, to’liq idrok qilish;
   

c)priborlardan to’g’ri foydalanish;
d)hissiy qabullashni cheklanganligini hisobga olish
10. Eksperiment o’tkazib elektronni kashf etgan olim:

1. 
   Dj.Tomson;
   
2. 
   Faradey
   

c)Maksvell;
d)Edison.
11. Eksperiment bu:

1. 
   obyektni sun’iy sharoitga qo’yib, unga ta’sir o’tkazish orqali tadqiq qilish;
   
2. 
   reja asosida tajriba olib borish;
   

c)sun’iy sharoit yaratib obyektni kuzatish;
d)obyekt ustida tajriba o’tkazish.
12. Eksperiment natijalarini tekshirish usun:

1. 
   matematik o’lchash nazariyasi asosida natijalarni qanchalik to’g’ri ekanligi aniqlanadi;
   
2. 
   olingan ma’lumotlar qayta tekshiriladi;
   

c)monitoring natijalari tartiblashtiriladi;
d)natijalar standart birliklar asosida baholanadi.
13. Eksperimentda tasdiqlangan atomni tuzilishi modelini ishlab chiqqan olim: a) Lui de Broyl;
b) Tosmon;
c)Dj.Stoney;
d)N.Bor.
14. Ilk xayoliy eksperiment o’tkazgan olim:

1. 
   Galiley;
   
2. 
   Kepler;
   

c)Faradey;
d)Kopernik.
15. Matematik eksperiment asosini tashkil qiladi… .

1. 
   matematik model;
   
2. 
   differensial tenglamalar;
   

c)matematik algoritm;
d)optimal parametrlarni belgilash.
16. Kompyuterli eksperiment o’tkazish vositasi bu;

1. 
   dastur va ekspertli baholash tizimi;
   
2. 
   prosessorlar majmuasi;
   

c)kompter texnologiyasi;
d)algoritmli tizim.
17. Freym nima?

1. 
   obyekt belgilari haqida axborot beradigan va slotga kiritilgan hukmlar majmuasi;
   
2. 
   dasturga kiritilgan ma’lumotlar;
   

c)obyektni tasvirlaydigan matematik til;
d)axborot banki.
18. Eksperiment qaysi so‘zdan olingan?

1. 
   “Eksperimentum”
   
2. 
   “Eksperiment”
   

S. “Empirikum”
D. “Fundamentalum”
19. Eksperimentga xos bo‘lgan asosiy holatni ko‘rsating.
A. Eksperimentga halaqit beruvchi omillarni sun’iy yo‘l bilan bartaraf etish, tajribani ko‘p marta takrorlash B. Ob’ektni strukturasini o‘rganish
S. Ob’ektning ichki qonuniyatlarini ochish
D. Tajribani ko‘p marta takrorlash
20. Hayoliy eksperimentning afzalligi...

1. 
   Vaqtning tejalishi, tashqi ta’sirning yo‘qligi
   
2. 
   To‘liq amalga oshirilishi
   

S. Mablag‘ning tejalishi
D. Universal harakterga ega ekanligi
21. Hozirgi vaqtda bitta nazariyotchiga nechta eksperimentator to‘g‘ri keladi? A. 20-30 ta
B. 10-20 ta
S. 5-10 ta
D. 30-40 ta
22. Eksperiment samaradorligini ta’minlaydigan vositani ko‘rsating.

1. 
   Monitoring
   
2. 
   Usul
   

S. Laboratoriya
D. Nazariya
23. Har qanday narsani, fikrni shubha ostiga olish usulini kim taklif etgan?

1. 
   Rene Dekart
   
2. 
   Frensis Bekon
   

S. Galileo Galiley
D. Aristotel
24. Empirik bilish usullarini aniqlang.

1. 
   Kuzatish, tajriba, taqqoslash, o‘lchash
   
2. 
   Analiz, sintez, analogiya
   

S. Kuzatish, modelllashtirish, tarixiylik
D. Taqqoslash, tavsiflash, mavhumlashtirish