5-mavzu. Yoqilg‘i-energetika kompleksining umumiy ta'rifi

Quyosh energiyasi
O‘zbekiston quyosh energetikasining yalpi salohiyati 50973 million tonna neft ekvivalentida baholanmoqda, bu mamlakatimizda o‘rganilayotgan barcha qayta tiklanuvchi energiya manbalarining umumiy yalpi salohiyatining 99,7 foizini, texnik salohiyati esa 176,8 million tonnani (98,6 foiz) tashkil etadi. qayta tiklanadigan energiyaning umumiy texnik salohiyati).
O‘zbekiston hududiga kelayotgan quyosh nurlanishining yillik energiyasi mutlaq qiymatda mamlakatning o‘rganilayotgan uglerod xomashyo zahiralarining energiya salohiyatidan oshib ketadi. Hozirda atigi 0,6 mln. quyosh energiyasi (texnik salohiyatning 0,3 foizi) o'zlashtirildi. Quyosh energiyasidan foydalanish uning ishlatilishi, resursi, soddaligi jihatidan juda istiqbolli.
Quyosh elektr stansiyalarini qurish loyihalarini amalga oshirish uchun eng istiqbolli yo‘nalishlar Buxoro, Qashqadaryo, Surxondaryo va Navoiy viloyatlarining janubiy qismi bo‘lib, o‘rtacha global nurlanish (GTI) har kvadrat metr uchun yiliga 2028 kVt/soatni tashkil etadi.
O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2018-yil 12-iyuldagi 534-sonli “Iqtisodiyotning asosiy tarmoqlarini isloh qilishning uzoq muddatli dasturlarini ishlab chiqish va amalga oshirishga nufuzli xalqaro ekspertlarni jalb etish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi qaroriga muvofiq Jahon banki, YeTTB va OTB hamkorlikda munosabatlarni tartibga solish bo‘yicha normativ-huquqiy bazani, elektr energiyasini ishlab chiqarish, tashish va taqsimlash bo‘yicha tariflash metodologiyasini, investorlar uchun davlat tomonidan kafolatlar turlarini, tender savdolarini o‘tkazish tamoyillarini va kelgusidagi loyihalar ro‘yxatini ishlab chiqmoqda. Bu boradagi ishlar 2019-yil 1-maygacha yakunlanishi kutilmoqda.
Shamol kuchi
O'zbekistonda shamol energiyasining yalpi salohiyati 2,2 mln.
Qoraqalpog‘iston Respublikasi, Xorazm, Buxoro, Navoiy, Jizzax, Samarqand va Toshkent viloyatlaridagi istiqbolli hududlarning salohiyati 100 m balandlikdagi shamol minoralari uchun o‘rtacha 70 GVt yoki kvadrat metrga 551 Vt quvvatni tashkil etadi.
Shamol energetikasini rivojlantirish chekka hududlardagi qishloq xo'jaligi uchun juda istiqbolli. Aksariyat fermerlar va qishloq aholisi hayot sifati yaxshilanayotganini darhol his qilishlari mumkin, chunki qo'shimcha sug'orish imkoniyatlari va energiya ta'minoti farovonlik o'sishiga ijobiy ta'sir qiladi.
O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2018-yil 12-iyuldagi 534-sonli “Iqtisodiyotning asosiy tarmoqlarini isloh qilishning uzoq muddatli dasturlarini ishlab chiqish va amalga oshirishga nufuzli xalqaro ekspertlarni jalb etish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi qaroriga muvofiq Jahon banki, YeTTB va OTB hamkorlikda munosabatlarni tartibga solish bo‘yicha normativ-huquqiy bazani, elektr energiyasini ishlab chiqarish, tashish va taqsimlash bo‘yicha tariflash metodologiyasini, investorlar uchun davlat tomonidan kafolatlar turlarini, tender savdolarini o‘tkazish tamoyillarini va kelgusidagi loyihalar ro‘yxatini ishlab chiqmoqda. Bu boradagi ishlar 2019-yil 1-maygacha yakunlanishi kutilmoqda.