5-sinf o’quvchilari bilan o’tkaziladigan psixologik tadbirlar Yangi muhitga moslashish davridagi xavotirlanishni aniqlash

 
3. Asosiy qism. 

“4-sinf bilan xayrlashish” mashqi. 
Bu mashg’ulotni bajarish jarayonida bolalar boshlang’ich sinfda 
o’qiyotganlarida ro’y bergan yoqimli lahzalarni, biror bir yutuqqa erishgan 
vaqtlarini eslaydilar.
Psixolog: “Bugun men sizlarga boshlang’ich maktabda nima yodingizda 
qolgan bo’lsa, barchasini eslashingizni tavsiya qilaman. O’zingizni qulay va 
xotirjam his qilishingiz uchun, o’tmishingizdan, ya’ni boshlang’ich sinflardagi eng 
yorqin lahzalarning qaysilarini o’zingiz bilan olgan bo’lardingiz? Qulay o’tirib 
oling, o’zingizni bo’sh qo’yib, ko’zlaringizni yuming, nafas olishingizni tinglang. 
(Keyin past ovozda, bir o’quvchiga murojaat qiling). 
- Birinchi sinfga kelgan kuningni esla: sen yaxshi kiyingansan, qo’lingda gullar 
bor, xursand va bir oz xavotirdasan, lekin shunga qaramay o’zingni xaqiqatda 
ulg’aygandek his qilyapsan. Birinchi qo’ng’iroq chalindi. To’rt yil o’qishing kerak 
bo’lgan sinfga kirasan. Sinf xonasi qanday? Unda nima borligini esla. Atrofingda 
notanish bolalar, orasida sening bo’lajak do’stlaring ham bor. O’tirish uchun qaysi 
partani tanlaganingni esla. Partang sinfni qaerida joylashgan edi? Birinchi daftaring 
va alifboingni, va albatta o’qituvchingdan olgan birinchi maqtovingni esla., senga 
ko’pincha yordam beradigan birinchi do’stingni esla, u kim edi? Boshlang’ich 
maktabda o’qigan vaqtingda qanday yutuqqa erishganingni, o’zingni qanday 
vaziyatda qat’iyatli, kuchli deb bilgansan, eng quvonchli va qiziqarli damlar qachon 
bo’lgan? Bu qandaydir bayram tadbiridami yoki do’stlaring bilan sayyohatga 
chiqqaningdami, yoki bo’lmasa biror bir vazifani a’lo darajada bajarganingdami? 
Balki ota-onalar majlisidan so’ng oying seni erishgan yutuqlaring, yaxshi baholaring 
uchun maqtaganidami? Ana shunday vaqtlarda nimani his qilgansan? Esladingmi? 
Endi esa sekin-asta ortga qayt. Sen yana bu yerda, sinfdasan, sekin asta ko’zlaringni 
och....” 

So’rovnoma. 
O’quvchilarga “5-sinfga o’tganingdan so’ng, hayotingda qanday o’zgarishlar 
sodir bo’ldi?” so’rovnoma savollariga javob berish tavsiya etiladi. (1-ilovaga 
qarang). 

“Meni nima xavotirlantiradi?” mashqi.

---

Sinf xonasining devorlariga “ha”, “yo’q”, “ba’zida” javoblari yozilgan 
tablichkalar osiladi. Bolalarga tasdiqlarni tinglab, o’ylab ko’rib, kerakli javob 
yozilgan tablichka oldiga borib turish tavsiya etiladi.
Psixolog tasdiqlarni o’qiydi: 

Men o’zimning o’zlashtirishimdan bezovta bo’laman. 

Men yozma nazoratlar oldidan va ularni yozish vaqtida qattiq hayajonlanaman. 

Ko’pincha boshim yoki qornim og’riydi. 

Diqqatimni jamlashga qiynalaman. 

Qarorlar qabul qilishga qiynalaman. 

Ba’zida yangi odamlar bilan tanishishdan o’zimni tortaman. 

Boshqalar menga bosim o’tkazayotganini his qilaman. 

Kechasi har doim ham yaxshi uxlay olmayman. 

O’ylashimcha, men haddan ziyod ko’p xavotirlanaman. 

Kattalar mendan juda ko’p narsa kutishadi. 

Xato qilib qo’yishdan qo’rqaman. 
Psixolog: “Muammolaringiz o’xshashmi? Javoblaringiz orasida bir –biriga 
o’xshashi bormi?” (bolalar javoblarini o’qiydilar, taqqoslaydilar). 
