30-Mavzu: O‘NLI KASRLARNI TAQQOSLASH
Agar o‘nli kasrning o‘ng tomonida turgan nol olib tashlansa yoki kasrning o‘ng tomoniga nollar yozilsa, berilgan kasrga teng kasr hosil bo‘ladi.
Ikkita o‘nli kasrni o‘zaro taqqoslash uchun:
• oldin ulardan birining o‘ng tomoniga nollar yozib, ularning verguldan keyingi raqamlari soni tenglashtiriladi;
• so‘ng vergullar tashlab yuboriladi va hosil bo‘lgan natural sonlar o‘zaro taqqoslanadi.
Sonlar nurida teng o‘nli kasrlar bitta nuqta bilan tasvirlanadi.
Sonlar nurida katta o‘nli kasr kichigidan o‘ngda, kichik o‘nli kasr esa kattasidan chapda yotadi.
Mavzu yuzasidan misollar:
1. Sonlarni taqqoslang:
2. Miqdorlarni taqqoslang:
3. Oralaridagi masofa km bo‘lgan ikki shahardan ikki poyezd bir-biriga qarab turli vaqtda yo‘lga chiqdi. Birinchi poyezd km/soat, ikkinchisi km/soat tezlik bilan yurdi. Birinchi poyezd km yurganidan keyin ikkinchisi bilan uchrashdi. Poyezdlardan biri ikkinchisidan necha soat oldin yo‘lga chiqqan?
4. Amallarni bajaring:
O‘nli kasrlarni qo‘shish (ayirish) uchun
• oldin ularning verguldan keyingi raqamlari soni nollar qo‘yib tenglashtiriladi;
• so‘ng ular «ustun» qilib, vergul vergulning tagiga tushadigan qilib yoziladi;
• vergulga e’tibor bermasdan qo‘shish (ayirish) bajariladi;
• hosil bo‘lgan songa tepadagi o‘nli kasrlar vergullari tagiga tushadigan qilib vergul qo‘yiladi. Aytish joizki, o‘nli kasrlarni ularning verguldan keyingi raqamlarini nollar qo‘yib tenglashtirmasdan ham qo‘shish va ayirish mumkin. Bu holda, nollar yozilmasada, ular bo‘sh o‘rinlarda turibdi deb ish ko‘riladi.
Kasrning o‘nli yozuvida verguldan keyingi:
· birinchi xona – o‘ndan birlar xonasi;
· ikkinchi xona – yuzdan birlar xonasi;
· uchinchi xona – mingdan birlar xonasi deb ataladi va hokazo.
Do'stlaringiz bilan baham: |