6-amaliy mashg'ulot. Maxsus kranlar va mexanizmlar To’rt oyoqli kranlar

Machtalar, portallar, shevrlar keyingi yillarda kam qo’llanilmoqda. Ba’zan ulardan katta 
massali konstruktsiyalarni ko’tarishda, shuningdek montajning alohida sharoitlarida foydalaniladi.
5. Montaj kranini tanlash 
Konstruktsiyalar montajining samaradorligi ko’p me’erda qo’llaniladigan montaj kranlariga 
bog’liq bo’ladi. Yig’ma konstruktsiyalar montaji uchun kran tanlash binoning geometrik o’lchamlari, 
montaj qilinayotgan konstruktsiyalarning joylashishi va massasi, montaj maydonining tavsiflari, montaj 
ishlarining hajmi va davomiyligi, montaj kranlarining texnik va ekspluatatsion tavsivlariga bog’liq. 
Bino konstruktsiyalarini u yoki bu kran yordamida montaj qilishni maqsadga muvofiqligi 
montaj qilish texnologik sxemalari asosida o’rnatilib unda bir to’xtash joyidan mumkin qadar maksimal 
miqdorda montaj qilinayotgan konstruktsiyalarni ko’tarishni ta’minlash bilan birga kranni minimalь 
ko’chirilishini ta’minlash lozim. 
Montaj qilinayotgan konstruktsiyalar montaj massasi, montaj balandligi va talab qilinayotgan 
strela qulochi bilan tavsiflanadi. 
Montaj massasi –bu montaj qilinayotgan konstruktsiya va u bilan birgalikda ko’tarilayotgan 
moslamalarining massasi. Kranning talab qilingan yuk ko’tara oluvchanligini aniqlash uchun binoning 
barcha konstruktsiyalardan maksimal massaga ega bo’lgan konstruktsiya tanlanadi va takelaj 
moslamalari, to’ldirish,kuchaytirish elementlari, va sh. k. tanlangandan so’ng konstruktsiyaning montaj 
massasi topiladi. 
Montaj balandligi konstruktsiyalarni o’rnatish balandligi (sathiy belgisi), yer sathidan yoki 
montaj qilinayotgan elementlarining tayanch yuzasidan (tayanchdan konstruktsiyalarni ko’tarish 
balandligi)zahira balandligi, montaj qilinayotgan konstruktsiyalarning balandligi (uzunligi va qalinligi), 
stroplar balandligi yoki yukni qamrab(ushlab) oluvchi moslamalarining balandliklari yig’indisidan 
iborat bo’ladi. 
Kran strelasining qulochi (relьsda yuruvchi kranlar uchun) binoning kengligi va krandan barpo 
etilayotgan binogacha bo’lgan masofaga bog’liq. 

---