6-amaliy mashg'ulot. Maxsus kranlar va mexanizmlar To’rt oyoqli kranlar

a-o’stirish (1...3 montaj ketma-ketligi); b-tagidan o’stirish (1...3 ko’tarilish ketma-ketligi);
v- og’ayotgan strela metodi; I…III-konstruktsiyalarning burilish bosqichlari;
1-sharnirli tayanch; 2-tortqi; 3-og’aetgan strela; 4-blok; 5-chig’ir; g-surish; 1-montaj krani; 
 2-suriluvchi konstruktiv element; 3-loyiha holatidagi element; 4-polispast bloki;
5-chig’ir; d-gidravlik ko’targichlar yordamida vertikal ko’tarish; 1-gidravlik ko’targich;
2-ko’tarilayotgan konstruktsiya; 3-ushlab turuvchi konstruktsiyalarni o’rnatish; ye-juft kranlar yordamida montajqilish; 
1-montaj krani;2-doimiy tayanch; 3- konstruktsiyalarni tayanchlarga ko’tarish va burish. 
Konstruktsiyalarni o’rnatishning ushbu usuli zavodda tayyorlangan blok va elementlar 
(santexkabinalar, 
xajmli 
bloklar-xonalar)ni, 
qurilish 
konstruktsiyalarini 
fazoviy 
bloklarga 
yiriklashtirishdan iborat bo’lgan komplekt-blokli montaj qilishni, qurilishga qadar yoki umumqurilish va 

---

pardozlash ishlarini ishlarining bir qismini, ba’zan katta hajmlarini zavod sharoitlarida o’tkazish 
imkonini beradi.
Tagidan o’stirish usuliinshootni barpo etishni ketma-ket yuqori qavatdan boshlab, birinchi 
qavatda tugallashdan iborat. Avval binoning montaj qilingan yer osti konstruktsiyalari ustida eng yuqori 
(baland) konstruktsiyalar yig’iladi va ko’tariladi, so’ngra ularga pastda joylashgan elementlar va 
konstruktsiyalar ulanib pastidan tagidan o’stiriladi. Bu usulning afzalligi – asosiy yig’ish va 
payvandlash ishlarining yer sathida bajarilishidir. Bu usul yetarli darajada keng qo’llanilyapti, xususan 
binolarni ora yopma plitalarini va qavatlarni ko’tarish metodlari bilan barpo etishda.
Sanoat va fuqaro qurilishida tagidan o’stirishyo’naltirilgan kolonnalar, bikrlik yadrolari 
bo’yicha domkrat va konstruktsiyalarni tortish vositalarini qo’llash bilan amalga oshiriladi. Ora 
yopmalarni ko’tarish usulida avval barcha ora yopmalar tom yopilmasi panelini ham o’z ichiga olgan 
holda betonlanadi. Yuqori tom yopmasi, odatda, tayyor tom qoplapamasi bilan birgalikda belgilangan 
balandlikka domkratlar yordamida ko’tariladi. So’ngra, o’rnatilgan texnologiyaga muvofiq ravishda 
ketma-ket bitta tom ora yopmasi yoki plitalar paketi yer sathidan oraliq balandlikka ko’tariladi, ustunlar 
o’rnatiladi, yana plitalarni ko’tarishoraliq belgilardan, ham yer sathidan ko’tarilib amalga oshiriladi. 
Barcha ora yopma panellari o’zining loyiha holatiga o’rnatilgandan keyin devor panellarini o’rnatish 
bilan bir qatorda ularni qolgan konstruktiv elementlar bilan jihozlash boshlanadi. Bu usulda qavatlarni 
barpo etish tepadan pastga qarab olib boriladi. 
Qavatlarni ko’tarish usulida birinchi navbatda hamma ora yopmalar hamda tom yopmasi 
betonlanadi, u oraliq balandlikka ko’tariladi, eng yuqori ora yopma ustiga yuqori qavatning yig’ma 
konstruktsiyalari barpo etiladi, butun qavat tom yopmasi sathigacha ko’tariladi va u bilan birlashtiriladi. 
Undan keyin esa yuqoridagi betonlangan ora yopmada navbatdagi qavat montaj qilinadi, yuqoriga 
ko’tariladi va ular birgalikda loyihaviy belgigacha ko’tariladi. So’ngra keyingi qavat yig’iladi va 
loyihaviy belgiga ko’tariladi. Navbatdagi hamma konstruktsiyalar shu tariqa yig’iladi va loyihaviy 
belgilarga ko’tariladi.