6-amaliy mashg'ulot. Maxsus kranlar va mexanizmlar To’rt oyoqli kranlar

Tayyor ko’rinishdagi inshootlar montaji inshootni butunlay yakuniy birlashtirishlar va barcha 
tugunlarni mahkamlash bilan yerda yig’ib keyin inshootni loyiha holatiga urnatishni nazarda tutadi. 
Ushbu usul elektr uzatish tarmoqlari, radiominora, qobiq, zavod quvurlari va h.k.larni montaj qilishda 
qo’llaniladi. 
 
Montaj elementlarini tayanchlarga o’rnatish usullari 
 
Konstruktsiyalarni loyiha holatiga o’rnatish usuliga qarab montaj qilish quyidagi turlarga 
bo’ladi. 

---

Erkin montaj, bunda montaj qilinayotgan element hech qanday cheklashlarsiz erkin holatda 
ko’chirish bilan loyihaviy holatga o’rnatiladi. Bu usul elementni o’rnatishda fazodagi holatini doimiy 
nazorat qilishni, balandlikda to’g’irlash, mahkamlash va boshqa operatsiyalarni bajarish, zarurligini 
talab etadi. Usulning kamchiligi – ishlarning murakkabligi va yuqori mehnat sarflanishi. 
CHegaralangan-erkin montaj montaj qilinadigan konstruktsiya erkin ko’chirishni qisman 
chegaralaydigan yo’naltiruvchi tayanchlar, fiksatorlar va boshqa moslamalarga o’rnatiladi, lekin ular 
vaqtinchalik mahkamlash va to’g’irlashga ketadigan mehnat sarfini kamaytiradi. Bu usul montaj tsikli 
vaqtini kamaytirish hisobiga kran jihozining ish unumdorligini oshiradi. 
Majburiy montaj qilish konstruktsiyalarnikonduktorlar, manipulyatorlar, indikatorlar va 
boshqa vositalardan foydalanishga asoslangan bo’lib, bunda konstruktsiyalarning xususiy massasi va 
tashqi ta’sirlar ostida ko’chishi to’liq yoki berilgan chegaralarda cheklanadi. Bu usul montaj 
aniqligining oshishini ta’minlab, mehnat sarfini sezilarli darajada kamayishiga olib keladi. 
Elementlarni o’rnatish ketma-ketligi bo’yicha montajusullari 
 
Bino va inshootlar konstruktsiyalarini yig’ishda quyidagi talablarga rioya qilish zarur: 
 yig’ish ketma-ketligi montajning har bir bosqichida binoning montaj qilingan qismlarining 
ustivorligi va geometrik o’zgarmasligini ta’minlashi kerak; 
 binoning har bir uchastkasida konstruktsiyalarni o’rnatish montaj uchastkasida keyingi 
ishlarni amalga oshirishga imkon berishi kerak; 
 montaj, umumqurilish va maxsus ishlarni ob’ektda qo’shma (hamma ishlarni o’z ichiga 
olgan) grafik bo’yicha bajarishni hisobga olish bilan ularning xavfsizligi.
Qabul qilingan ketma-ketlikka bog’liq ravishda konstruktsiya elementlarini o’rnatish quyidagi 
usullar bilan amalga oshiriladi: differentsial (alohida, bo’lingan), kompleks (majmuali) va aralash 
(kombinatsiyalashgan) usullar.