6-боб. Ахборот хизматининг замонавий турлари


Комнъютер вирусларидан ахборотларга рухсатсиз кириш ва улардан фойдаланишни ташкил этиш


Download 0.72 Mb.
bet11/44
Sana17.06.2023
Hajmi0.72 Mb.
#1549064
1   ...   7   8   9   10   11   12   13   14   ...   44
Комнъютер вирусларидан ахборотларга рухсатсиз кириш ва улардан фойдаланишни ташкил этиш
Шуни айтиб утиш лозимки, хозирги пайтда хар - хил турдаги ахборот ва дастурларни угрилаб олиш ниятида компьютер вирусларидан фойдаланиш энт самарали усуллардан бири исобланади.
Дастурли вируслар компьютер тизимларининг хавфсизлигига тахдид солишнинг энг самарали воситаларидан биридир. Шунинг учуй хам дастурли вирусларнинг имкониятларини тахлил килиш масаласи хамда бу вирусларга кирши курашиш хозирги пайтнинг долзарб масалаларидан бири булиб колди.
Вируслардан ташкари файллар таркибини бузувчи троян дястурлари мавжуд. Вирус купинча компьютерга сездирмасдан киради. Фойдаланувчининг узи троян дастурини фойдали дастур сифатида дискка ёзади. Маълум бир сaббалардан кейин бузгунчи дастур уз таъсирини курсатади.
Уз-узидан пайдо буладиган вируслар мавжуд эмас. Вирус дастурлари инсон томонидан компьютернинг дастурий таъминотини, унинг курилмаларини зарарлаш ва бошка максадлар учун ёзилади. Вирусларнинг хажми бир неча байтдан то унлаб килобайттача булиши мумкин.
Троян дастурлари фойдаланувчига зарар келтирувчи булиб, улар буйруклар (модуллар) кетма-кетлигидан ташкил топган, омма орасида жуда кенг таркалган
дастурлар (тахрирловчилар, уйинлар, трансляторлар) ичига урнатилган булиб, бир канча ходисалар бажарилиши билан ишга тушадиган «мантилий бомба» деб аталадиган дастурдир. Уз навбатида, «мантикий бомба» нинг турли куринишларидан бири «соат механизмли бомба» хисобланади.
Шуни таъкидлаб утиш керакки, троян дастурлари уз-узидан купаймасдан, компьютер тизими буйича дастурловчилар томонидан таркатилади.
Троян дастурлардан вирусларнинг фарки шундаки, вируслар компьютер тизимлари буйлаб таркатилганда, улар мустакил равишда хосил булиб, уз иш фаолиятида дастурларга уз матнларини ёзган холда уларга зарар курсатади.
Зарарланган дастурда дастур бажарилмасдан олден вирус узининг буйруклари бажарилишига имконият яратиб беради. Бунинг учун хам вирус дастурнинг бош кисмида жойлашади ёки дастурнинг биринчи буйруги унга ёзилган вирус дастурига шартсиз утиш булиб хизмат килади. Бошкарилган вирус бошка дастурларни зарарлайди ва шундан сунг вирус ташувчи дастурга ишни топширади.
Вирус хаёти одатда куйидаги даврларни уз ичига олади: кулланилиш, инкубация, ренликация (уз-узидан купайиш) ва хосил булиш. Инкубация даврида вирус пассив булиб, уни излаб топиш ва йукотиш кийин. Хосил булиш даврида у уз функциясини бажаради ва куйилган максадига эришади.
Таркиби жихатидан вирус жуда оддий булиб, бош кисм ва баъзи холларда думдан иборат. Вируснинг бош кисми деб бошкарилишни биринчи булиб таъминловчи имкониятга эга булгак дастурга айтилади. Вируснинг дум кисми зарарланган дастурда булиб, у бош кисмидан алохида жойда жойлашади.
Компьютер вируслари характерларига нисбатан норезидент, резидент, бутли, гибридли ва пакетли вирусларга ажратилади.
Файлли норезидент вируслар туликлигича бажарилаётган файлда жойлашади, шунинг учун хам у факат вирус ташувчи дастур фаоллашгандан сунг ишга тушади ва бажарилгандан сунг тезкор хотирада сакланмайди.

Download 0.72 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   7   8   9   10   11   12   13   14   ...   44




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling