6-маруза. Социал-иқтисодий тизимлар ва уларни ўзгариши

Индустриал жамиятнинг асосий белгилари:

• ишлаб чиқаришнинг машиналарга асосланганлиги;
• саноат, фан-техника ютуқлари асосида ривожланиши;
• шаҳар аҳолисининг қишлоқ аҳолисига нисбатан тезроқ кўпайиши.

Постиндустриал (юқори даражада индустрлашган) жамиятнинг асосий белгилари:

• хизмат кўрсатиш соҳасининг юксак даражада ривожланганлиги;
• аҳолининг асосий қисми (60–70%) нинг хизмат кўрсатиш соҳаларида бандлиги;
• фаннинг бевосита ишлаб чиқариш жараёнига кириб бориши;
• иқтисодиётнинг ҳамма соҳаларида ахборот ва ҳисоблаш техникасини кенг қўлланилиши;
• иқтисодий ресурсларнинг барча турларини тежаш имконини, берадиган янги техника ва технололгияларнинг кенг қўлланилиши.

Жамият иқтисодий тараққиётининг босқичлари белгилари (америкалик иқтисодчи У. Ростоунинг «Иқтисодий ўсиш босқичлари» китобига асосан)
Анъанавий
(традицион) жамият

• Қишлоқ хўжалиги устуворлиги;
• Йирик ер егалари ҳукмронлиги;
• Меҳнат қуролларининг оддий, примитивлиги;
• Меҳнат унумдорлигининг пастлиги.

Ўткинчи
жамият

• Марказлашган давлатнинг вужудга келиши;
• *Ижтимоий меҳнат тақсимотининг чуқурлашуви;
• Ҳунармандчилик ҳамда тадбиркорликнинг вужудга келиши;
• Иқтисодий жамғариш жараёни бошланиши

Индустриал__жамиятга_ўтиш'>Индустриал
жамиятга
ўтиш

• Меҳнат қуролларининг такомиллашуви, саноатда инқилоб (тўнтариш) юз беради
• Меҳнат унумдорлиги ўсади;
• Ишлаб чиқариш инфра тузилмаси шаклланади, ривожлана бошлайди;
• Қўл меҳнати ўрнига машиналашган меҳнат келади;
• Жамғариш аввалгига нисбатан ўсиб боради.

Индустриал
жамият

• йирик машиналашган индустрия вужудга келади. Фан-техника тараққиёти жадал боради;
• Оғир саноат ривожланади;
• Урбанизация рўй беради;
• Жамғариш жадал боради