6-маруза. Социал-иқтисодий тизимлар ва уларни ўзгариши

Жамият тарақиётнинг ҳар бир босқичида ишлаб чиқарувчи кучлар ва иқтисодий муносабатлар мавжуд турининг бирлиги ишлаб чиқариш усулиии ташкил қилади.
Классик ёндашувга кўра иқтисодий муносабатлар бир вақтда базис ҳам ҳисобланади. Унинг устида мазкур иқтисодий тизимга хос бўлган алоҳида сиёсий, ҳуқуқий, мафкуравий , миллим, аҳлоқий, оилавий ва бошка ижтимоий муносабатлар ҳамда татиботларнинг алоҳида турлари вужудга келади Уларнинг барчаси жамиятнинг устқурмасини ташкил қилади. Ишлаб чикариш усули билан, жамият устқурмаси ижтимоий - иқтисодий формация дейилади.
Технология — бу ишлаб чиқариш омиларини уйгунлаштиришнинг маълум бир усуллари
Жамият тараққиёти босқичларини билишга турли
хил ёндашувлар
Иқтисодий тизимлар туркумланиши
Туркумлашга ёндашувлар
Туркумлаш мезонлари
Иқтисодий тизим турлари
I
Цивилизацион ёндашув
1. Иқтисодий жара-ёнларни бошқариш ва уйғунлаштириш механизми
2. Мулкчиликнинг ҳукмрон шакли

• Бозор иқтисодиёти
• Буйруқбозлик иқтисодиёти
• Аралаш иқтисодиёт
• Анъанавий иқтисодиёт

III
Технологик ёндашув
Ишлаб чиқаришнинг технологик усули

• Оддий кооперацига

асосланган иқтисодий
тизим.

• Мануфактурага асосланган иқтисодий тизим.
• Йирик машиналашган ишлаб чиқаришга асос-ланган иқтисодий тизим

II
Формацион ёндашув
Ишлаб чиқариш кучларининг ри-вожланиш дара-жасига ишлаб чиқариш муно-сабатларининг мос келиши

• Ибтидоий жамият
• Қулдорчилик
• Феодализм
• Капитализм
• Коммунизм (социализм)

Иқтисодий тизимлар туркумланиши
Туркумлашга ёндашувлар
Туркумлаш мезонлари
Иқтисодий тизим турлари
V
Жамиятнинг иқтисодий ривожланиш даражасига кўра
Жамиятнинг иқтисодий тараққиёти

• Анъанавий жамият
• Ўткинчи жамият
• Индустриал жамиятга ўтиш
• Индустриал жамият
• «Оммавий истеъмол» жамияти