6. Mavzu. Moliya bank faoliyatida optimallashtirish modellari

Model parametrlari funktsiyasi quyidagicha ifodalanadi(1-formula)
Maqsad funksiyasi (1)ni banklarning foyda maqsadining mantiqiy xulosasi deb hisoblash mumkin. Sof foiz daromadining oshishi rivojlanish yoki aktsiyadorlar qiymatini oshirish kabi barcha strategik vazifalarning asosi hisoblanadi. Tanlangan maqsad funksiyasi koʻpgina mualliflar tomonidan bank faoliyati samaradorligini baholashning eng yaxshi koʻrsatkichi hisoblanadi, chunki u bank tomonidan resurslardan foydalanish samaradorligini tavsiflaydi. Maqsad funksiyasini tanlashda foizsiz xarajatlar toʻliq foizsiz daromadlar bilan qoplanishi va shuning uchun undan mavhum boʻlishi mumkin degan taxmin tushuniladi.Maqsad funktsiyasi eng muhim cheklovlarni hisobga olgan olda maksimal darajaga koʻtariladi. Biz Cheklovlarni aniqlashda bankning eng muhim xususiyatlarini aks ettiruvchi va muammoni hal qilishda ikkinchi darajali xususiyatlarni eʼtiborsiz qoldiradigan modelni eng oqilona shakllantirishga intildi. Amalda, albatta, bank kabi murakkab iqtisodiy agent oldida turgan barcha cheklovlarni rasmiylashtirish mumkin emas balans tengligining cheklanishi;
• majburiy zaxira talablari chegarasi;
• likvidlikni cheklash;
• kapitalning yetarliligi cheklanishi;
• ochiq valyuta pozitsiyasini cheklash;
• katta, xavfli operatsiyalarni cheklash;
• Sogʻlom cheklovlari;


Ushbu cheklovlarni qoʻydagi tartibda koʻrib chiqish mumkin. (2-formula)

Ayrim toifadagi aktivlar va majburiyatlarning jamiga nisbati (3-formula) 
U majburiy zaxira talablari oʻtish davridagi mamlakatlardagi aksariyat markaziy banklar majburiy zaxira talablari qoʻyiladigan majburiyatlarning qismi uchun markaziy bankda yoki naqd pulda (milliy valyutada) zaxiralar yaratishni talab qiladi. Ushbu hujjatning kontekstida majburiy zaxiralar balans hisobvaraqlaridagi oʻrtacha oylik qoldiqlar yigʻindisi asosida belgilanadi, bu oy davomida toʻrtta hisobot sanasidagi balans hisobvaraqlari qoldigʻidan foydalangan holda hisoblanadi.Majburiy zaxira talablari qoʻyiladigan majburiyatlarni topish uchun muddatli depozitlar va talab qilib olinmagan depozitlar, shuningdek chiqarilgan obligatsiyalar va boshqa qarz qimmatli qogʻozlari jamlanib, davlat gʻaznasi oldidagi majburiyatlar (agar ular mavjud boʻlsa), xorijdagi filiallardan jalb qilingan depozitlar va majburiyatlarni chegirib tashlash kerak.[7]Bu koʻrib chiqilgan davrida majburiy zaxiralar nafaqat markaziy bankdagi depozitlardan, balki milliy valyutadagi naqd pul mablagʻlaridan ham iborat. Naqd pul mablagʻlariga qoʻyiladigan yordamchi talablar quyidagicha Shakllantirilishi mumkin milliy valyutadagi naqd pul mablagʻlaridan iborat. Naqd pul mablagʻlariga qoʻyiladigan yordamchi talablar quyidagicha shakllantirilishi mumkin(4-formula)