6. mavzu Narx

6-masala

* *

s d
Apelsinning narx bo’yicha talab va taklif elastikligi koeffitsentlari Ed va E_s berilgan. Apelsinning bozordagi ko’rsatkichlari quyidagicha: Q =7.5 t/yil; R =75 so’m (1 kg); E =1.6; E =-0.8
1-bosqich: Berilgan Es=a₁*( R^*/Q^*) tenglamaga qo’yib, a1 ni topamiz. 1.6=a*75/7500=0.01*a, bunda a=1.6/0.01=160
2-bosqich: a ning qanday qiymati R^* va Q^* larning qiymati bilan birga Q_s=a0+a*P tenglamaga qo’yib, a0 ni aniqlaymiz.
7500= a0+160*75= a₀+12000 bundan
a0=7500-12000=-4500 aniqlangan a0 va a1 larning qiymatini taklif tenglamasiga qo’yib, taklifning aniq tenglamasini topamiz.
Taklif: Qs=-4500+160*R

1
Xuddi shu yo’l bilan talab tenglamasini aniqlaymiz. -0.8=-b*(75/7500)=-0.01*b
Demak, b₁=0.8/0.01=80. b₁, R^* va Q^* larning qiymatlarini Q_d=b0-b*P tenglamaga qo’yamiz va b0 ni aniqlaymiz. 7500= b₀-80*75= b0-6000 bundan b₀=7500+6000=13500
Shunday qilib, talab chizig’i quyidagicha: Qd=13500-80*R
Xatoga yo’l qo’ymaganligimizni tekshirish uchun talab bilan taklifni tenglashtirib, muvozanat narxni aniqlaymiz.
Q_s= Q_d;–4500+160*R=13500-80*R 240*R=18000; R=18000/240=75
Demak, tenglama to’g’ri aniqlangan. Chunki 75 so’m muvozanat narx.

7 – masala
Tavorga bo’lgan talb va taklif funktsiyali quyidagicha berilgan Qd=110-P, Qs=2P-50 Q – ming dona P – tovar narxi AQSh dollorida. Agar har bir tovar uchun uning narxning 20% miqdorida soliq belgilansa.
A) Bu tovar bozoridagi muvozanat narx va miqdor qanday o’zgaradi? B) Bu tovar sotuvchilarning daromadli qanday o’zgaradi?
Yechilishi:
110 - P₀ 2 P₀ 50 Qd 110 - 53,3 56,7
2 P P 110 50 Демак : P₀ 53,3, Q ₀ 56,7, TR ₀ P₀ Q ₀ 3022 ,11 3P 160
P 53 ,3

(1 ^% ) P 100

- narxga soliq qo’shish formulasi.

(1 ²⁰ ) P 50 110 P 100

2 0,8 P 50 110 P


1,6 P P 110 50

2,6 P 160


P₁ 61 ,5
Q₁ 110 61 ,5 48 ,5

1
TR ₁ Q₁ P 61,5 48 ,5 2982
TR 2982 3022 39 ,25 га камайган
Demak, soliq kiritilgandan keyingi holat P1=61,5. Q₁=48,5.