6. mavzu Narx

6.mavzu Narx ustidan nazorat va bozor faoliyati 1-masala
Tovar 1200 so’m bo’lganda xaridorlar kerakli tovarni sota oladilar.
Narx 1100 so’mga tushganda kerakli tovar etmay qoldi. Narx qaytadan 1250 so’mga qaytganda tovarning bir qismi sotilmay qoldi. Qaysi narx muvozanat bo’lishini aniqlang.

P 1280
1200
₁₁₀₀ A

B S D
C

D

Q3 Q1 Q2 Q

Deylik, R₁-muvozanat narx, Q₁-muvozanat miqdor. Narxning R₁dan R2ga kamayishi talabdorni Q₁dan Q2ga oshirdi. Bunda:

A – iste’mol ortiqchaligi;
V – taklif kamayganligi uchun iste’mol ortiqchaligining qisqarishi;
S – iste’mol ortiqchaligining kamayishi; R1dan R3ga oshganda Q1 Q3ga kamayganda D soha ishlab chiqaruvchilarining qo’shimcha ortiqchaligi. V va S o’z holicha qoladi.
Agar bir muvozanat narxni aniqlashda grafikani formulasidan foydalanadigan bo’lsak, u holda javob:
A0=[x₁+x₂+...+x_n] /n; A0=(1200+1100+1250)/3=1183/

2-masala
Agar viloyat hududida 2ta bozor mavjud bo’lib, har ikkisini maydoni 5ga. 1 bozorda 2 bozorda
Savdo o’rni 1000 Savdo o’rni 900 500ta 10 dona 12000 400ta 15 dona 11000 300ta 5 dona 30000 300ta 10 dona 20000
100ta 20 dona 5000 100ta 20 dona 55 so’mlik Savdo qilinadi
Yechish: 1 bozor
1)500*10=5000ta 5000*12000=60000000 2)300*5=1500ta 1500*30000=45000000 3)100*20=2000ta 2000*5000=10000000 4)100*50000=5000000
Jami: 120000000 2 bozor
1)400*15=6000 6000*11000=66000000 2)300*10=3000 3000*20000=60000000 3)100*20=4000 4000*2000=8000000 4)100*55000=5500000
Jami: 139500000