6. mavzu Narx

9 – masala
Kolbasa narxi 2500 so’mdan 3000 so’mga ko’tarildi, deb faraz qilaylik. Salimovlar oilasining daromadi 75000 so’mdan 82000 so’mga oshib, ularning (75000) kalbasaga bo’lgan talab miqdori ko’tarilsa holatda talb chizig’ini va muvozanat nuqtani o’zgarishini grafikda ifodalang va chizilgan grafigini izohlab bering.
Yechish:

1
P1 = 2500 co’m TR1 = 75000 ТR ₁ Q₁ P 75000 25000 Q P2 = 3000 co’m TR2 = 82000 ТR ₂ Q ₂ P₂ 82000 3000 Q
Q₁ 30
Q₂ 27 .3 P

3000

2500

Q

27.3 30

10 – masala
O’quvchilar sumkasiga talab chizig’i Qd = 600-0,2P va taklif chizig’i Qs = 300+0,4P tenglamalar bilan yoziladi, bu erda R – so’mkaning so’mlardagi narxi. Muvozanat narxi va sonini toping. Agar sotuvchi so’mka tannarxi 350 so’m bo’lganda talabni monopollashtirib olgan bo’lsa, muvozanat holat qanday bo’ladi.


Berilishi:
Qd = 600-0,2P monopol narx – 350so’m.
Qs = 300-0,4P muvozanat miqdor - ? Yechish:
600-0,2R=300+0,4R
0,6=300 Qd 600 - 0,2 500 600 - 100 500 R=500 so’m Qs 300 0,4 500 300 200 500
Muvozanat narx – 500 so’m Muvozanat miqdor – 500 dona
Bozor monopollashtirib olingan holda foyda ko’paytirishda faqat talab chizig’i hisobga olinadi xolos. U holda Rni talab funktsiyasi tenglamasidan ifodalab olsak quyidagini olamiz.
Ya’ni: 600 0,2 Р Q Q 600 ¹ P P 3000 5Q 5
Q (P 350 ) Q (3000 5Q 350 ) Q (2650 5Q ) 
Foyda max = _{2650 Q 5Q} ² _5(Q ² _{530 Q ) 5(Q} ² _{2 265 Q 265} ² _265 ² _{) }5(( Q 265 )² 265 ² 5(Q 265 )² 265 ² 5.
Q 2650 Q 5Q ² 2650 10 Q Q 265

II- usul. Q 265 0
Q 265

P 3000 - 5 265 3000 - 1325 1675

P 1675

Demak F max 265 (1675 350 ) 351125 so’m.
Masalada quyidagi qisqa ko’paytirish formulalaridan foydalaniladi.
⁽a-v)²=a²-2av+v^{2 10 5 5 (2 х)}

11 – masala
Tovarning talab va taklif funktsiyalari berilgan Qd = 100-5P va Qs = 20P-200. Tovarning muvozanat narxi va miqdorini toping.
Yechish:
Qd = 100-5P 100-5P=20P-200
Qs = 20P-200 5P+20P=200+100 25P=300 P=12
Qd 100 - 5 12 100 60 40

Qs 20 12 200 240 200 40

12 – masala
Tovarning talab va taklif funktsiyalari Qd = 360-10P va Qs = 100+3P berilgan. Tovarning muvozanat narx va miqdorini toping.
Yechish:
Qd = 360-10P 360-10P=100+3P Qs = 100-3P 10P+3P=360-100
13P=260 P=20
Qd 360 -10 20 360 200 160

Qs 100 3 20 100 60 160

13- masala

Talab chizig’i Qd = 3600 – 400 P taklif chizig’i, Qs = 1975 + 250P ko’rinishida berilgan bo’lsa.

A) Talab va taklif grafigini quring. Muvozanat miqdor va narxni aniqlang.
B) Agar berilgan tovarga 2 ga teng qatiy narx belgilangan bo’lsa, undan so’ng hosil bo’lgan holatini aniqlang.
Berilishi:
Qd = 3600-400P Qs=1975+250P
A) Taklif va talab grafigini yasang, muvozanat miqdor va narxni aniqlang. B) Agar tovar narxi 2 bo’lsa, undan so’ng hosil bo’lgan holatni aniqlang. Yechish: Qd = Qs
Qd=3600-400P=1975+250P 650P = 1625
P = 2,5 muvozanat narx
Q 3600 - 400 2,5 3600 - 1000 2600 muvozanat miqdor

Qd 3600 400 P

4 _{Qs = 1975+250P}

Qd = 3600-400P

Qs = 1975+250P

3

_2, Qd _{P Qs P}

2

1

1000 2000 3000 4000

3200 1 2225 1 2800 2

²40 3 ^{2475 2}

2725 3

B) P = 2 Qd 3600 - 400 2 2800 Qs 1975 250 2 2475

Demak talab 2800-2600=200 donaga oshdi, taklif 2475-2600=-125 ya’ni 125 donaga kamaydi.

14-masala
Tovarga bo’lgan talab formulasi Qd 700 P ko’rinishida bo’lib, taklif funktsiyasi Qs 2 P 200 bu erda R-tovar narxi so’mlanda Q - miqdor (ming dona).
A) Muvozanat narx va muvozanat miqdorni
B) Davlat tomonidan 200 so’m belgilangan narx o’rnatilgandan so’ng taklif xajmi, sotuv miqdori va difittsit miqdorni aniqlang.
D) Har bir sotilgan tovar birligiga 150 so’mdan soliq berilsa, Yangi muvozanat kattalikni aniqlang.
V) 1- bir birlikka 150 so’m datattsiyadan keyin. Yechish:
A) muvozanat narx qoidaga asosan talab va taklif funktsiyalari tenglashtirishdan iborat.
Qd = Qs
700 – P = 2P – 20P 3P = 900
P = 300 muvozanat narx. Qd = 700 – P = 700 – 300 = 400 Qs = 2 P 200 2 300 200 400
Demak: 400 ming dona muvozanat miqdor B) P = 200 so’m bo’lganda
Qs = 2 200 200 200 taklif xajmi 200 ming dona.
Talab miqdori: Qd = 700-200=500 ming dona defittsit miqdor: 500000 – 200000 = 300000 dona
D) 700 – P=2 (P-150) – 200 700 – P = 2P – 300 – 200

700+500=3P P ¹²⁰⁰ 3
Qd = 700 – 400 = 300
B) 700 – P = 2 (P+150)-200 700-P=2P+300-200

P 400

Qs 2 400 300 200 300

700-100=3P

Qd=500