6 мавзу. Тўловлар оқими. Ренталар. Кредит ҳисоби

Кечиктирилган рента. Кечиктирилган рентанинг бошланиши, яъни шартнома тузилган вақт моменти, бирор келажакдаги вақт моментига кўчирилади.


6.3. Қарзни тўлашнинг усуллари
Битта тўлов билан муддат охирида қарзни ёпиш. Заем, кредит, ссуда — қадимий молиявий операциялар бўлиб, берилган пул ёки товарларни процент тўлаган ҳолда қайтаришдир. Пул ва товарларни кредитга берувчи банк кредитор, ва уларни олувчи шахс дебитор ёки заём эгаси дейилади. Кредитларни бериш ва олиш шартлари ҳар хил. Бу мавзуда кредитни тўлашнинг жуда оддий ва оммалашган усуллари кўрсатилади.
Айтайлик D заём, i йиллик мураккаб процент билан п йилга берилган бўлсин. п йилдан сўнг бу жамғарилган пул маблағи га тенг бўлади. Агар бу заём битта тўлов билан амалга оширилса, бу тўловнинг ўлчами бўлади. Демак, битта тўлов билан амалга ошириладиган жамғарма пул маблағи қуйидагича бўлади:
.
Мисол. 20 минг сум пул маблағи 10% йиллик мураккаб процент билан, 8 йилга кредит берилди. Агар бу кредит битта тўлов билан амалга оширилса, бу тўлов ўлчами нимага тенг?
Ечиш. Юқоридаги формулага асосан сум.
Мисол. 100 минг сумлик заём, 5 ойга, 15% оддий аниқ йиллик процент ставка билан берилди. Агар бу заём битта тўлов билан бажарилса, бу тўловнинг ўлчамини аниқланг.
Ечиш. Берилганлар: S=100 минг сум; t=5 йил; i=0,15. Кўпинча қисқа муддатли кредитларни ёпиш, битта тўлов билан амалга оширилади.
Охирги тўлов процентлари билан қуйидагича аниқланади:
сум.
Мисол. 100 минг сум пул маблағи, 5 йилга кредитга берилди. Кредит учун йиллик процент ставка 10% дан иборат. Кредитни тўлов ўлчамини аниқланг.
Ечиш: Агар кредит муддати тугаши билан бир марта тўланса, у ҳолда тўлов ўлчами қуйидагича бўлади:
минг сум.
Бу йиғинди 100 минг сум асосий қарзни ва 5 йил давомидаги 61,051 минг сум процентларни ҳам ҳисобга олган..
Қарзни тенг йиллар асосида тўлаш. Айтайлик D заём, i йиллик мураккаб процент билан п йилга берилган бўлсин. Бу усул билан қарзни тўлаш, ҳар бир йил охирида, бир хил R пул маблағи билан тўланади. Бу тўловларни рента муддати n йил бўлган ва йиллик тўлов R дан иборат. Рентанинг таянч пул маблағини D заём билан тенглаштириб тенгламани ҳосил қиламиз. Бунда йиллик рентанинг коэффициенти бўлиб, дан иборат. Демак,
.
Мисол. Айтайлик . Йиллик тўлов ўлчамини топинг.
Ечиш. Юқоридаги формуладан
.