6-mavzu. Trikotaj to’qimalarining tasnifi

Xalqa ipi uzunligi. Trikotaj tavsifida (характеристика) xalqadagi ip 
uzunligi katta ahamiyatga ega, chunki undan trikotajning zichligi, yuza zichligi, 
pishiqligi va cho’ziluvchanligi bog’likdir. 
Glad’ to’qimasining xalqa ipi uzunligi trikotaj namunasi bo’yicha amaliy usul 
bilan aniqlanishi mumkin yoki prof. A.S.Dalidovich tomonidan tavsiya qilingan 
formula asosida (zichliklar hisoblangandan keyin) nazariy usul bilan aniqlanishi 
mumkin. Formula bo’yicha xalqa ipi uzunligi, xalqa qadami A, xalqa qatori 
balandligi V ning miqdoriga va ipning yo’g’onligi F ga qarab aniqlanadi. 1.2-
rasmdan ko’rinib turganidek, xalqaning 2-3-4 va 5-6-7 yoylari ”d” diametrli aylana 
hosil qiladi. Xalqalarning tayoqchalari taxminan xalqa qatori balandligi V ga teng. 
Shunga ko’ra xalqa ipi uzunligi 
L = Pd + 2V. 
Rasmdan A=2d–2F ekanligi ko’rinib turibdi, bundan: 
F
À
d
+
= 5
,
0
bu erda F - ipning haqiqiy yo’g’onligi. d ning qiymatini birinchi formulaga 
qo’yib, quyidagiga ega bo’lamiz: 
(
)
Â
F
À
n
L

+
+

=
2
5
,
0
yoki
В
F
A
L
2
57
,
1
+

+

=

(4.10) 

---

qiymatlarni o’z o’rniga qo’yib, quyidagini olamiz 
F
Ðv
Ðg
L

+
+
=

100
5
,
78
(4.11) 
Amalda xalqa ipi uzunligi trikotaj namunasi bo’yicha aniqlanadi. Bunda bitta 
xalqalar qatoridagi xalqalarni echib, olingan ip uzunligi o’lchanadi va chiqqan natija 
echilgan xalqalar soniga bo’linadi: 
,
n
l
L =
(4.12) 
bu erda, L - xalqa ipi uzunligi, mm;
l - “n” ta xalqalardagi xalqalar ipining uzunligi; 
n - echilgan xalqalar soni.