6-Mavzu. X-window, Faylli tizim

Linux ish stoli tarkibi
Ko`pchilik ish stollari oddiy komponentlarga ega bo`ladi.bu Windows foydalanuvchilariga tanish ko`rinadi.

Rasm 1. KDE ish stoli
Ish stolida znachoklar bo`ladi, yuqoridagi holda 2 ta. Ma`lum amal bajarish uchun kerakli znachok ustiga 2 marta bosish kerak. Ish stoliga yana znachok qo`shish, yo`qotish, umuman moslash mumkin.
Pastki qismda panel joylashgan bo`lib, uni chapga, o`ngga, tepaga qo`yish mumkin. Va yana bir ortiq panelga ega bo`lish mumkin.
7-rasmning chap qismida bir necha znachoklar bo`lib, ularni ko`paytirish yoki bir nechtasini yo`qotish mumkin. O`ngroqda 4 ta tugmaga ega qism bo`lib, bular bir vertual ish stolidan keyingisiga o`tish imkonini beradi. Undan o`ngroqda aktiv panel bo`lib, u yerda ishlayotgan jarayonlar ko`rsatiladi. Yana o`ngroqda sistema jihozlari znachoklari bo`lib, eng o`ngda soat joylashgan. Bularning hammasini foydalanuvchi o`zgartirishi mumkin.
KDE va GNOME ishchi stollari.
Mashhur 2 ish stollari bu KDE va GNOME. Ular bir-biriga o`xshash bo`lib, Fedora distributivining ish stollari quyida rasmda ko`rsatilgan.

Rasm 2. Fedora da KDE va GNOME ish stollari
Ular juda o`xshash bo`lib, ikkalasida ham Crash va Home znachoklari bor. Gnome da yana ikkita qo`shimcha znachok bor. Panelda bir hil znachoklar. Bularning bir-biriga o`xshash bo`lishiga sabab foydalanuvchiga mos va qulay bo`lgan muhitni yaratib berish hisoblanadi. Quyida Fedora va Mandrake ning KDE ish stoli ko`rsatilgan.

Rasm 3. Fedora va Mandrake dagi KDE ish stollari
Turli LINUX versiyalarida KDE znachoklari turli xil. 
Panel.
KDE va GNOME ish stollari panellari quyida ko`rsatilgan.(yuqqorida KDE, pastda GNOME. )

Rasm 4. Fedora da KDE va GNOME ish stollari
Panellar bir xil seksiyadan tashkil topgan:

• 
  Znachoklar paneli. Chapdagi qism bo`lib, dasturlarning znachoklariga ega. Ularni bosilganda dastur ishga tushadi. Ustiga sichqoncha olib borilganda qo`shimcha ma`lumot chiqadi.
  
• 
  Ish stolaridan bir-biriga o`tish xizmati. Bunda 4 ta qism tugmalar bo`lib, virtual ish stollaridan foydalanish imkonini beradi.
  
• 
  Vazifalar paneli. Ayni vaqtda foydalanilayotgan dasturlar nomlari. KDE ish stoli bitta ochiq dastur bo`lib, u X Settings nomi bilan ataladi. GNOME 2 ochiq dasturni – OpenOffice va Mozilla brauzerini ko`rsatmoqda. Dasturni aktiv qilish uchun uning ustida sichqonchani bitta bosish kerak.
  
• 
  Sitema bildirish qismi. Panelning o`ng qismida moslashishini olib borish mumkin bo`lgan qism bo`lib, ularni bosish orqali paydo bo`ladigan muloqot oynasidan tezda moslashishlarni olib borish mumkin. O`ng burchakda soat joylashgan bo`lib, sichqoncha uning ustiga olib borilganda joriy sana va yil ko`rsatiladi. Agar sichqonchani uning ustiga bossangiz taqvim chiqib, siz unda oylar va yillarni ko`rib chiqishingiz mumkin. Sichqonchaning o`ng tomonini soat ustiga bosganda, maxsus yordamchi oynadan sanani, vaqtni moslash va soat ko`rinishini o`zgartirish imkoniyati beriladi. Bular appletlar deb ataladi.
  
• 
  Panelni berkitish tugmasi. Ostki panelning har ikkala yoki bir tomonida strelkasimon tugma bo`lib, uni bosish orqali ostki panelni berkitish mumkin. Bunda panel qayta ochish imkonini beradigan tugma ko`rinishiga o`tadi.
  

Eng chapdagi tugma bosh panelni ochish uchun imkon beruvchi tugma qizil shlyapa ko`rinishida tasvirlangan.