60. Пўлат қуймалар олиш жараёни қандай тартибда олиб борилади?

77. Станоклар таърифи ва улар тўғрисида умумий тушунча беринг?

78. Токарлик ва фрезерлаш станокларида бажариладиган ишлар тўғрисида тушунча беринг? Tokarlik-vint qirqish dastgohlari xilma-xil ishlari bajarish uchun mo’ljallangan. Bu dastgohlarda shakldor yuzalar yo’nish, silindrik va konussimon teshiklarni yo’nib kengaytirish; ko’ndalang kesim yuzalarini yo’nish; tashqi va ichki rezbalar ochish: teshiklar parma- lash, zenkerlash va razvyortkalash; tanavorlarni qirqib tushirish, qisman kesish va boshqa ishlarni bajarish mumkin. Tokarlik vint qirqish dastgohlarining asosiy parametrlari ishlov beriladigan tanavorning staninadan yuqoridagi eng katta diametri va dastgoh markazlari orasidagi eng katta masofadir. Markazlar orasidagi eng katta masofa ishlov beriladigan detalning eng katta uzunligini belgilaydi. Tokarlik-vint qirqish dastgohlarining bu asosiy parametr laridan tashqari, ularning tegishli DS larda belgilangan muhim o’lchamlariga ishlov beriladigan tanavorning supportdan bo’lgan eng katta diametri: shpindelining eng katta aylanish chastotasi, shpindel teshigidan o’ta oladigan chiviqning eng katta diametri, shpindel markazining oʻlchami, keskichning eng katta balandligi kiradi. Sanoatimizda, asosan, 160-1250 mm li tanavorga ishlov bera oladigan va markazlari oralig’i 12500 mm bo’lgan tokarlik-vint qirqish dastgohlari ishlab chiqariladi.

79. Пармалаш ва рандалаш станокларида бажариладиган ишлар тўғрисида тушунча беринг? Randalashda keskichning (stolning) to’g’ri yo’li ish yurishi deb, teskari yo’li esa salt yurish deb ataladi; Bunday ishlash sxemasi randalash dastgohlarining asosiy kamchiligidir. Randalash dastgohlari universal, aniq, oddiy tuzilishdagi dast- gohlar boʻlgani, ishlatiladigan kesuvchi asbob arzon turganligidan ular keng ko’lamda ishlatiladi. Randalash dastgohlari ish unumining past-ligi ko’p keskich bilan ishlash orqali ma’lum darajada qoplanishi mumkin. Randalash dastgohlari guruhiga bo’ylama randalash, ko’n- dalang randalash, o’yish dastgohlari va universal dastgohlar kiradi. Bo’ylama rundalash dastgohlari, asosan, mashinalarning o’rtacha va yirik detallarining tekis yuzalarini randalash uchun moʻljallangan. Bo’ylama randalash dastgohlari jumlasiga eng ko’p tarqalgan Bunday tuzilishdagi dastgohlar teshiklar parmalash, teshiklarga metchik yordamida rezbalar ochish, teshiklarni kengaytirish va ularni ishqalab moslash, list materialdan disklar qirqib olish va boshqa ishlar uchun moʻljallangan. Bu jarayonlar parma, zenker, razvyortka vaboshqa shularga o’xshash asboblar bilan bajariladi. 80. Кукун металлургияси. Металл кукунларини олиш усуллари? So’nggi yillarda asbobsozlik materiallarining yangi turi-mine- ralokeramik qattiq qotishmalar ishlab chiqarish sanoat miqyosida o’zlashtirildi. Mineralokeramik qattiq qotishmalar turli o’lcham va shakldagi plastinalar tarzida tayyorlanadi va xuddi metallokeramik qattiq qotishmalar kabi, kesuvchi asboblarning tig’i uchun ishlatiladi. Mineralokeramik plastinkalar tarkibida qiyin suyuqlanadigan A1,0,, Cr,O,, Sio,, ZrO, bo’lgan mineral materialni presslash va 1750-1900 °C haroratda qovushtirish yo’li bilan tayyorlanadi. Bun- day plastinalarning qattiqligi Rokvell bo’yicha 91-95 ga ictadi (HRA 91-95). Mineralokeramik plastinalar yeyilishga chidamli boʻladi, 1200 °C gacha qizdirilganda ham kesish xossalarini yo’qotmaydi va oksidlanmaydi, shuningdek, boshqa qotishmalarga qaraganda ko’p marta arzon turadi, shu sababli ular po’lat va choʻyan tanavorlardan kichik kesimli qirindi yo’nib, katta (400-500 m/min) tezlik bilan tozalab kesishda keng ko’lamda ishlatiladi. Ammo ular ancha moʻrt, issiqlik o’tkazuvchanligi past va egilishdagi mustahkamlik chegarasi metallokeramik qotishmalarnikidan 4-5 baravar, tezkesar po’latlarni- kidan esa 10-12 baravar kichik boʻladi. Mineralokeramik qotish- malarning issiqlik o’tkazuvchanligi past bo’lganligidan, ular tez va notekis qizdirilsa, darz ketishi mumkin. Ana shu kamchiliklari tufayli mineralokeramik plastinalarning ishlatilishi cheklanga