7-9-sinf algebra va geometriya misolida

2-BOB BO‘YICHA XULOSALAR

• Tadqiqot mavzusi bo‘yicha olib borilgan nazariy va amaliy izlanishlar shuni

ko‘rsatdiki, “masala” va “nostandart masala” tushunchalari o‘ziga xos xususiyatlarga va mohiyatga ega bo‘lib, ularning bir-birlaridan farqli jihatlari mavjud. Ularni tasniflash uchun quyidagi uchta yondashuvni keltirish mumkin:
masalani tuzilishiga ko‘ra tasniflash;
masala yechuvchining fikrlash faoliyatiga ko‘ra tasniflash; masala bajarayotgan didaktik vazifalarga ko‘ra tasniflash.

• O‘tkazilgan nazariy tahlillarimizga asoslanib nostandart masalalarni ta’riflashda quyidagi yondashuvlardan foydalanildi:

yechish usuli o‘quvchiga oldindan ma’lum bo‘lmagan va masalani yechishda qanday o‘quv materialiga tayanish mumkinligi noma’lum bo‘lgan masalalarni
nostandart masalalar deb ataladi;
yechish qonun- qoidalari matematika kursida belgilab berilmagan masalalarni nostandart masalalar deb ataladi.
yechish usulini biror sxema orqali bir qiymatli aniqlab bo‘lmaydigan, algoritmik va evristik ko‘rsatmalarga ega bo‘lgan masalani nostandart masala deb ataladi.

• Bizning dissertatsion taqiqitlarimizda nostandart masalalar ziddiyatli (vaziyatni) holatni yuzaga keltiruvchi masala sifatida qaraladi. O‘quvchilarni nostandart masalalarni yechishga o‘rgatish deyilganda turli vaziyatlarda xatti- harakatlarni, fikr usullarini amalga oshira oladigan va provordida, nostandart masalalarni yechish usullarini egallashlarini tushunamiz.
• Nostandart masalalar ham boshqa matematik masalalar singari barcha didaktik funksiyalarni bajaradi: ta’limiy, tarbiyaviy, rivojlantiruvchi, nazorat etuvchi, amaliy. Matematika o‘qitishda nostandart masalalardan foydalanish o‘quvchilarda ijodiy faoliyat ko‘nikmalarini shakllanishiga xizmat qiladi va shu asosda ijodiy tafakkurni rivojlantiradi.

• Nostandart masalalarni yechishga o‘rgatishda quyidagi didaktik talablarga amal qilish zarur:

o‘quvchilarni aqliy faoliyatning umumlashgan usullariga jumladan, evristik tipdagi fikrlash usullariga o‘rgatish;
nostandart masalalarni dars davomida barcha o‘quvchilar ishtirokida foydalanish;
mashg‘ulotlar davomida va sinfdan tashqari mashg‘ulotlarda nostandart
masalalarni yechishning bir necha usullarini qarab chiqish va o‘quvchilar tomonidan nostandart masalalarni mustaqil tuzishlariga e’tibor qaratish;

• Matematika o‘qitish jarayonida nostandart masalalardan foydalanish

metodikasini shakllantirishda biz, asosiy e’tiborni masalaning shartini to‘la anglab olishga, masalani yechish rejasini tuzishga va ushbu rejani amalga oshirishga va provordida bajarilgan xatti-harakatlarni to‘g‘riligini tekshirishga qaratdik.