7-bi-20 gurux talabasi Omonturdiyev Zokir

qoʻymaslik, jarimalar qoʻllash yoki boshqa usullardan foydalanishgacha olib 

bormaslik hisoblanadi. Kreditorlik qarzlarini boshqarishdan asosiy maqsad esa 

moliyaviy majburiyatlarni oʻz vaqtida qoplashni tashkil etish boʻlib, unda kreditorlik 

qarzlarini toʻlab berishning kechikishi tufayli yuzaga kelishi mumkin boʻlgan 

qoʻshimcha moliyaviy majburiyatlarga yoʻl qoʻymaslikka e’tibor qaratiladi.

Debitorlik va kreditorlik qarzlari vujudga kelish sabablari sifatida quyidagilarni 

keltirish mumkin: 

1. Bir tizimga boʻysunuvchi korxonalar oʻrtasida zanjirli bogʻlanishning amal 

qilishi. Bunga misol sifatida davlat xaridi boʻyicha yetishtirilgan mahsulotni davlatga 

yetkazib berish, oʻz navbatida davlat tomonidan xoʻjalik sub’ektiga zarur moddiy 

resurslar yetkazib berilishi jarayonida hisobga olinadigan debitorlik qarzlari va 

ularning qoplanish tartibini keltirish mumkin. 

2. Korxonalarda debitorlik qarzlarini boshqarish 

2. Korxonalarda debitorlik qarzlarini boshqarish 

Debitorlik qarzlari tarkibiga xaridor va buyurtmachilarning qarzlari, ajratilgan boʻlinmalarning qarzlari, shoʻ’ba va qaram xoʻjalik jamiyatlarning qarzlari, xodimlarga berilgan boʻnaklar, mol yetkazib beruvchilar va pudratchilarga berilgan boʻnaklar, byudjetga soliq va yigʻimlar boʻyicha boʻnak toʻlovlari, maqsadli davlat jamgʻarmalari va sugʻurtalar boʻyicha boʻnak toʻlovlari, ta’sischilarning ustav kapitaliga ulushlari boʻyicha qarzlari, xodimlarning boshqa operatsiyalar boʻyicha qarzlari va boshqa olinishi lozim boʻlgan mablagʻlar kiradi. 

Debitorlik qarzlarini boshqarish korxona aktivlarini boshqarishning tarkibiy qismi hisoblanadi. Shu bilan birgadebitorlik qarzlarini boshqarish korxona marketingsiyosati bilan ham oʻzaro bogʻliq holda tashkil etilishi lozim.

Debitorlik qarzlarini boshqarishda quyidagilarga e’tibor qaratish maqsadga muvofiq: 

Debitorlik qarzlari boʻyicha aniq chegara va me’yorni belgilash. Mazkur amaliyot bevosita pul mablagʻlari harakatini samarali tashkil etish orqali faoliyat