7-bob ichki ishlar vazirligi va uning organlari

4-mavzu: O’zbekiston Respublikasi adliya vazirligi
REJA:
1.O’zbekiton Respublikasi adliya vazirligi va uning asosiy pirnsiplari.
2.Adliya vazirligi faoliyatining asosiy yo’nalishlari.
3.Adliya vazirligining tuzilishi va adliya vazirligining boshqa huquqni
muhofaza qilish organlari bilan hamkorligi
1.O’zbekiton Respublikasi adliya vazirligi va uning asosiy pirnsiplari.
O’zbekiston Respublikasining Adliya vazirligini adliya vaziri boshqaradi. U ayni paytda O’zbekiston Respublikasi Prezidenti huzuridagi Milliy xavfsizlik kengashining a’zosi hamdir. Bu mazkur vazirlikning jamiyat va davlat hayoti uchun ahamiyatini ko’rsatadi. U majlislarda Adliya vazirligi faoliyatining asosiy masalalaarini ko’rib chiqadi. Boshqarmalar va bo’limlar rahbarlarining hisobotlarini, O’zbekiston Respublikasi sudlari raislarining ma’ruzalarini tinglaydi, kadrlarni tanlash, o’rniga qo’yish, o’qitish va tarbiyalash, qarorlarni bajarishni tekshirish, muhim buyruqlarning va vazirliklar boshqa hujjatlarining loyihalarini muhokama qiladi, shuningdek vazirliklar, davlat qo’mitalari, idoralar, ijroiya hokimiyati mahalliy organlari, korxonalar, tashkilotlar, muassasalarning rahbarlarinitaklif etgan xolda ulardagi yuridiy xizmatlar huquqiy ishi va faoliyatini tekshirish natijalarini muxokama qiladi. Hay’atning qarorlari vazirning buyruqlari bilan xayotga tatbiq etiladi.
O’zbekiston Respublikasi Prezidentining 1992 yil 8 yanvardagi “O’zbekiston Respublikasi Adliya vazirligining faoliyatini takomillashtirish to’g’risida”gi farmoniga ko’ra, adliya organlarining roli va javobgarligini oshirish, qonunchilik faoliyatini takomillashtirish, aholining yuridik himoyasini, fuqarolarning konstitutsiyaviy hsquqlari va qonuniy manfaatlarini himoya qilishni yaxshilash maqsadida Adliya vazirligi huquqiy siyosatni o’tkazish bo’yicha respublika davlat organlarining faoliyatini muvofiqlashtiradi, taraflardan biri O’zbekiston Respublikasi hisoblangan hollarda boshqa davlatlarning sudlarida huquqiy masalalarni hal qilishda Prezidentning vakili sifatida chiqadi.
Adliya vazirligi, belgilangan tartibda, boshqa respublika va xorijiy davlatlarning tegishli organlari va yuridik muassasalari bilan, shuningdek, xalqaro tashkilotlar bilan muzokaralar olib borish va shartnomalarni tuzish huquqiga ega.
Ushbu farmon bilan Adliya vazirligi zimmasiga quyidagilar yuklangan:
davlat va xo’jalik organlari yuridik xizmatlarining xodimlarini tayyorlash, qayta tayyorlash, attestatsiyadan o’tkazishni tashkil qilish, shuningdek, fuqarolarga huquqiy yordam berishga mo’ljallangan tadbirkorlik faoliyatiga litsenziyalar berish;
vazirliklar, davlat qo’mitalari va idoralar o’z vakolatlari doirasida qabul qilayotgan umumiy majburiy tusdagi normativ hujjatlarning huquqiy ekspertizasini o’tkazish va ro’yxatga olish;
O’zbekiston Respublikasi Oliy Majlisiga Adliya vazirligi vakolatida bo’lgan qonun hujjatlariga o’zgartirish va qo’shimchalar kiritish to’g’risidagi takliflarni kiritish va ishlab chiqish.
Vazirliklar tizimiga quyidagilar kiradi: Qoraqalpog’iston Respublikasi Adliya vazirligi, Toshkent shahar hokimligi adliya boshqarmalari, notariat, fuqarolik holati dalolatnomalarini qayd qilish muassasalari, Toshkent sud ekspertizasi ilmiy-tadqiqot instituti qonunchilik muammaolarini tadqiq qilish instituti, Toshkent davlat yuridik instituti, Toshkent yuridik kolleji, “Adolat” nashriyoti, “Adolat” xo’jalik hisobidagi huquqiy yordam ko’rsatish markazi.
Vazirlik O’zbekiston Respublikasining amaldagi qonunchiligiga muvofiq sudlarni (O’zbekiston Respublikasi Oliy sudidan tashqari) tashkiliy jihatdan ta’minlashni va advokaturaga umumiy rahbarlikni amalga oshiradi. Vazirlik “Hayot va qonun” – “Jizn i zakon” jurnalini, “Inson va qonun” – “Chelovik i zakon” gazetasini nashr etadi.
Vazirlikning asosiy vazifasi quyidagilar:
A) adliya idoralari, sudlar, davlat organlari va respublikaning o’zini o’zi boshqaruvchi mahalliy organlarining huquqiy siyosat sohasidagi faoliyatlarini muvofiqlashtirish va axborot bilan ta’minlash;
B) qonunchilik muammolarini tadqiq qilish, respublika qonunchilik va boshqa xil normativ aktlarni tayyorlashda qatnashish, O’zbekiston Respublikasi qonunlari, O’zbekiston Respublikasi Prezidentining farmonlarini, O’zbekiston Respublikasi Prezidenti huzuridagi Vazirlar Maxkamasining qarorlarini tartibga solish, kodifekatsiya qilish;
V) jamoat birlashmalarining ustavlarini ro’yxatdan o’tkazish, shuningdek ularning ustavlariga qanday rioya qilayotganliklari ustidan nazoratni amalga oshirish;
G) respublika vazirliklari, davlat qo’mitalari va idoralarining umumiy majburiy tusdagi normativ xujjatlarini davlat ro’yxatidan o’tkazish;
D) fuqarolarga va yuridik shaxslarga yordam ko’rsatish bilan bog’liq tadbirkorlik faoliyatini letsinziyalash;
Ye) respublika vazirliklari, davlat qo’mitalari, idoralarining yuridik xizmatlariga uslubiy yordam ko’rsatish, respublika muasasasalari va idoralarining tashqi iqtisodiy faoliyatlarini huquqiy ta’minlash;
J) O’zbekiston Respublikasining huquqlarini va qonuniy manfaatlarini hiomya qilish, taraflardan biri O’zbekiston Respublikasi bo’lib hisoblanganda boshqa respublikalar, xorijiy davlatlar sudlarida nizolar ko’rib chiqilayotganda vakillik qilish;
Z) sudyalarning mustaqilligi va ularning faqat qonunga bo’ysunishlari prinsipiga qat’iy amal qilgan xolda sudlar faoliyatini tashkiliy jihatdan ta’minlash;
I) O’zbekiston Respublikasining huquqni muhofaza qilish organlari va davlat boshqaruv organlarining yuridik kadrlarga bo’lgan extiyojlarini aniqlash va ular bilan ta’minlash;
K) yuridiy umumiy majburiy ta’limni tashkil etish, Toshkent sud ekspertizasi ilmiy-tadqiqot instituti, Qonunchilik muammolarini tadqiq qilish instituti, Toshkent davlat yuridik instituti, Toshkent yuridik kolleji va tizimning boshqa o’quv muassasalarining faoliyatini takomillashtirish, huquqiy fanlarni rivojlantirishga va ularning yutuqlaridan O’zbekiston Respublikasining davlat, xo’jalik va madaniy qurilishida foydalanishga ko’maklashish;
L) vazirlik tizimi xodimlariga zarur mehnat va dam olish sharoitlari yaratib berish to’g’risida g’amxo’rlik ko’rsatish.