7-ma’ruza. Atom tuzilishi

To’lqin funksiyasini kvadrati ( 2 ) atomlararo fazoda elektronning bo’lish ehtimolligini ko’rsatadi.Yadroatrofida 90% elektronning bo’lish ehtimoli bo’lgan fazo orbital deyiladi.

3-rasm. 2s- va 3s- elektronlarning radial taqsimlanish grafigi.
4-rasm.2p elektronlarning to’lqin funktsiyasi grafigi.
3-rasm. 2-s elektronga tegishli elektron bulut.
5-rasm. 2p- elektronlarning radial
taqsimlanish ehtimolligini ko’rsatuvchi egri chiziqlar.
6-rasm. 2p- elektron bulutning ko’rinishi.
7- rasm. 3d- elektronlar bulutinining fazoviy shakli.

8. Shredinger tenglamasi

1926 y.da Ervin Shredinger to’lqin funksiyasi bilan elektronning fazoviy koordinatalari,potensial energiyasi va umumiy energiya orasidagi bog’lanishni ko’rsatadi:

2  + 82m/h2 (E-U) =0

Bu yerda 2 =2/x2 +2/y2+ 2/z2 to’lqin funksiyasini x,y.z koordinatalar bo’yicha ikkinchi tartibli hosilasi;

m-elektronning massasi; E- umumiy energiya zahirasi; h-Plank doimiysi.

9. Kvant sonlar

• Atom orbitalarni to’la tasniflash uchun kvant sonlar to’plami qabul qilingan. Kvant sonlarga: n –bosh kvant son; l-orbital kvant son; ml –magnit kvant son: s- spin kvant son kiradi.

10. Atomlarning elektron qavatlarini tuzilishi

Atomdagi elektronlarning holati ana shu 4 tala kvant son bilan tasniflanadi.

Volfgang Pauli(1925 y.) prinsipiga ko’ra to’rttala kvant soni bir xil bo’lgan ikkita elektron bo’lishi mumkin emas.

Xund qoidasi.Yadro zaryadi ortishi bilan elektronlarning kvant yacheykalarni to’ldirish spin kvant soni yig’indisi qiymati maksimal bo’lish tartibida amalga oshiriladi.

elektron formulasi 1s22s12p3.









2s 2p