7-Ma`ruza. Mavzu: Dispersion muhiti gaz, suyuq va qattiq moddadan iborat bo`lgan kolloid sistemalar. Reja

Emul`siyalarning qovushoqligi. Emul`siyaning qovushoqligi uni tashkil qilgan dispers faza qovushoqligi η₁ ga, dispersion muhit qovushoqligi η_o ga dispers fazaning xajmiy kontsentratsiyasi φ ga va emul`gatorning xossalariga bog`liq. Dispers fazasi kattik moddadan iborat dispers sistemalar qovushoqligini ifodalovchi Eynsh­teyn tenglamasi:
η_c = η₀ (1+2,5φ) (15.2)


faqat dispers fazasining qovushoqligi dispersion muxit qovushoqligidan katta bo`lgan emul`siyalar uchun qo`llanila oladi. G.Teylor_1932_yilda'>G.Teylor 1932 yilda emul`siyalar qovushoqligini tekshirib, Eynshteyn tenglamasiga o`xshash tenglamani taklif qildi:
η_c = η₀ [1+2,5φ( (15.3)


Bu tenglama Eynshteyn tenglamasidan faqat

ko`paytiruvchisi borligi bilan farq qiladi. G.Teylor bu tenglamani chiqarishda zarrachalar orasida o`zaro ta`sir yo`q deb faraz qilgan. D.Sibri emul`siyalarning qovushoqligini xisoblab topish uchun quyidagi tenglamani taklif qildi:

(15.4)

bu yerda K—«xajmiy faktor» deyiladigan doimiy kattalik, uning qiymati ko`pchilik emul`siyalar uchun 1,3 ga yaqin; umuman K ning qiymati emul`siya tipiga, dispers faza va emul``gator moddalarining xossalariga bog`liq.
Emul`siya tarkibidagi dispers faza kontsentratsiyasi oshirilganida emul`siyaning qovushoqligi ortibgina qolmay, balki u qattiq mustahkam xolatni kasb etadi. Shu sababli yuqori kontsentratsiyaga ega bo`lgan emul`siyani xatto sindirish va kesish ham mumkin. Emul`siyalarning qattiq va mustahkam xolatini (boshqacha aytganda siljish kuchlanishining chegara qiymatni) olishiga sabab ikkita:
1) emul`siya kontsentratsiyasi oshganida dispers faza tomchilarini birlashtiruvchi strukturalar xosil bo`ladi;
2) tarkibida emul`gator bor fazalararo qavatlar elastik xossalarga ega. Yuqori kontsentra­tsiyaga ega bo`lgan emul`siyalarning tashqi ko`rinishi quyuq jelatina eritmalarini eslatadi.