7-ma'ruza. Sun’iy intellektda mantiqiy xulosalashlar Reja

a1=olma; a2=to’p; a3=ko’taradigan tosh; a4=banan;
- Berilgan qoidalar:
1) (X2=0) (X5=0) a1;
2) (X2=0) ( X4=1) a3;
3) (X2=0) a2;
4) (X1=0) (X2=2) ( X5=0) a4;
5) (X2=0) (X5=0) (X2=1) (X2=2) a1;
6) (X1=3) ( X4=0) (X2=0) (X3=1) a3;
7) (X2=0) (X1=2) (X3=1) (X1=0) (X4=1) a2;
8) (X1=2) (X2=1) ( X3=0) (X4=0) (X1=3) (X2=0) a4.
1 - 8 - qoidalarning chin yoki yolg’on ekanligini aniqlang.
5. Quyidagi predikatlar mantiqi formulalarini deyarli normal shaklga keltiring:
1) ,
2) ,
3) ,
4) ,
5) ,
6) ;
7) ;
8) ;
9) ;
10) ;
11) ;
12) ;
13) ;
14) .
15) .
6. Quyidagi predikatlar mantiqi formulalarini DNSh yoki KNSh shaklga keltiring:
1) ;
2) ;
3) ;
4) ;
5) ;
6) ;
7) ;
8) ;
9) ;
10) ;
11) ;
12) ;
13) ;
14)
15)
7. Quyidagi keltirilgan mulohazalarni birinchi tartibli predikatlar ko’rinishiga keltiring:
1) Filialning har talabasi ingliz yoki nemis yoki fransuz tilini o’rganadi.
2) Filialning barcha talabalari ingliz, nemis va fransuz tilini o’rganadi.
3) Filialning barcha talabalari o’zbek, ingliz va rus tillarini o’rganadi.
4) Ba’zi qurilmalar ossillograflar bilan jihozlangan.
5) Har bir odam dam oladi.
6) Ba’zi odamlar dam oladi.
7) Bironta odam dam olmaydi.
8) Topshiriqni bajargan barcha ishchilar mukofotlandilar.
9) Topshiriqlarni bajargan ba’zi bir talabalarga imtihonga kirishga ruxsat berildi.
10) Topshiriqlarni bajarmagan birorta talabaga imtihonga kirishga ruxsat berilmadi.
11) Ba’zi bir talabalar 2017 yilda ingliz tilidan imtihonda qatnashdi..
12) Ingliz tilidagi imtihonda qatnashgan har bir talaba uni topshiradi.
13) Birorta ham olma shirin emas..
14) Barcha archa yashil rangli.
15) Barcha srnlar orasida manfiy sonlar mavjud.
16) Ixtiyoriy aksiya qimmatli qog’oz hisoblanadi.
17) Barcha sut emizuvchilar hayvon yoki inson hisoblanadi.
18) Maktabni yoki kollejni yoki liseyni bitirgan har bir inson oliy ta’lim muassasiga xujjat topshirishga haqli.
19) Har bir silindrning ustida kub turibdi.
8. Quyidagi mantiqiy mulohazalar berilgan:
1) Umumiy fakt: (∀m) Inson (m)⇒Abituriyent (m).
2) Xususiy fakt: Inson (Axmad).
3) Xulosa: Abituriyent (Axmad).
Quyidagi mantiqiy xulosa qanday qiymat qabul qiladi:
((∀m)Inson(m)⇒Abituriyent (m))∧Inson (Axmad)⇒Abituriyent (Axmad).
9. Aytaylik M – odamlar to’plami. Quyidagi predikatlar berilgan bo’lsin:
Otasi (m1,m2) chin bo’ladi, qachonki agar m1 shaxs m2 shaxsning otasi bo’lsa va Erkak (m) chin bo’ladi, qachonki m – erkak bo’lsa, va Erkak (m) yolg’on bo’ladi, qachonki m – ayol bo’lsa. Opredelite istinnost sleduyuщix predikatov:
1) (∀m1,m2 ) (Otasi(m1,m2)∧Erkak(m1)⇔Ota(m1,m2)).
2) (∀m1,m2 ) (Otasi (m1,m2)∧ ¬Erkak(m1)⇔Ona(m1,m2)).
3) (∀m1,m2 ) (( m3) Otasi(m1,m3)∧Otasi(m3,m2)∧
∧Erkak(m1)⇔ Nabira(m2,m1)).
10. Aytaylik M – odamlar to’plami.. Quyidagi qarindoshlik munosabatlari uchun predikatlarni tuzing: Aka (m1,m2), Xola (m1,m2), Opa (m1,m2), Singil (m1,m2), Tog’a (m1,m2) va h.k., va ushbu predikatlarning chinligini aniqlang.
11. Quyidagi muloxazalarni birinchi tartibli predikatlar ko’rinishida tasvirlang:
1) barcha talabalar (X) o’zbek tilini (P)o’rganadilar;
2) birota talaba (X) a’lochi (P) emas;
3) ba’zi bir talabalar (X) ingliz tilini (P) biladi;
4) ba’zi bir talabalar (X) ingliz tilini (P) bilmaydi;
5) barcha talabalar (X) va o’qituvchilar (U) o’zbek tilini (P) o’rganadilar;
6) birorta talaba (X) va o’qituvchi (U) sutemizuvchimas (P) hisoblanmaydi.
7) ba’zi bir talabalar (X) va o’qituvchilar (U) ingliz tilini (P) biladi;
12. Quyidagi faktlar berilgan:
1-fakt: Xodim ishlab chiqarish qoidasini buzdi;
2-fakt: Xodim mahsulotni saqlash qoidasini buzdi;
3-fakt: Xodim mahsulotni tashish qoidasini buzdi.
Ushbu faktlardan tuzilgan quyidagi qoidaga mantiqiy formulani quring.
Qoida: Agar xodim ishlab chiqarish, mahsulotni saqlash va mahsulotni tashish qoidalarini buzsa, u holda u ishdan bo’shatiladi.
13. Quyidagi faktlar berilgan::
1-fakt: Talaba sababsiz dars qoldiradi;
2-fakt: Talaba darsga kechikib keladi;
3-fakt: Talaba barcha fanlardan qoniqarsiz baho oladi.
Ushbu faktlardan tuzilgan quyidagi qoidaga mantiqiy formulani quring.
Qoida: Agar talaba dars qoldirsa va darslarga kechikib kelsa yoki barcha fanlardan qoniqarsiz baho olsa, u holda u talabalar safidan chiqariladi.
14. Quyidagi qoida mavjud:
«Ushbu qutidagi barcha geometrik figuralar uchburchaklar»;
Kuzatish natijasi quyidagicha:
«Bu figuralar uchburchaklar»;
Abduktiv xulosalashdan foydalanib xususiy holat -sababni aniqlang?
15. Quyidagi qoida mavjud:
«Axmedov sutemizuvchi»;
Kuzatish natijasi quyidagicha:
«Barcha odamlar sutemizuvchi»;
Abduktiv xulosalashdan foydalanib xususiy holat -sababni aniqlang?
16. Berilgan x; y.
x: Axmedov -talaba;
y: Axmedov -o’qiydi;
Induktiv xulosalashdan foydalanib R: ni toping?
17. Berilgan x; y.
x: Axmedov -odam;
y: Axmedov -sutemizuvchi;
Induktiv xulosalashdan foydalanib R: ni toping?