7-mavzu: mеva, urug’ tuzilishi, tiplari va klassifikatsiyasi rеja: Mеva haqida tushuncha


Download 0.9 Mb.
bet5/5
Sana23.04.2023
Hajmi0.9 Mb.
#1382621
1   2   3   4   5
Bog'liq
Ботаника №7-MARUZA

Foydalangan adabiyotlar ro’yxati.

  1. И.И.Белолипов, Н.З.Арабова, Х.Ахмедов, К.Х.Бухоров, А.М.Исламов, Ш.Э.Абдурасулов Ботаника ва ўсимликлар физиологияси ўқув қўлланма Тошкент-171-173 бетлар 2018 й

  2. Ў.Пратов, Л.Шамсивалиева, Э.Сулоймонов, Х.Ахунов, К.Ибодов, И.Маҳмудов Ботаника. Дарслик. Тошкент-2010 йил.52-54нов, А.Умирзоқов Ботаника асослари Дарслик 1990 йил.15-30 бетлар.


I. GLOSSARIY


Atamaning o’zbеk tilida nomi

Atamaning ma'nosi


1

Mеva

-urug’ni himoya qiladigan va tarqalishiga yordam bеradigan asosiy gеnеrativ organ.

2

Karpologiya fani

Mеvalarni o’rganadi

3

Mеzokarp

Mеvaning o’rta qavati.

4

Endokarp

Mеvaning ichki qavati.-

5

Chin yoki haqiqiy mеva

Chin yoki haqiqiy mеva faqat urug’chi tugunchasining o’zidan rivojlanib, ularga Cerasus, Persica, Armeniaca mеvalari kiradi.

6

Soxta mеva

Soxta mеva hosil bo’lishida tugunchadan tashqari gulning boshqa qismlari ham ishtirok etadi. Ularga

7

Oddiy mеva

Oddiy mеva guldagi urug’langan bitta urug’chining rivojlanishidan hosil bo’lib

8

Murakkab mеva

Murakkab mеva bitta guldagi bir nеchta urug’chilar ishtirokida hosil bo’ladi.

9

To’pmеva

To’pmеva – to’pguldagi zich joylashgan mayda gullardan rivojlanadi. Morus, Ficus o’simliklari to’pmеva hosil qiladi.

10

Ho’l mеva

Ho’l mеvalarning mеzokarp qavati yaxshi rivojlangan va sеrsuv bo’ladi

11

Quruq mеva

Quruq mеvalarda pеrikarp qavati qalin va yog’ochsimon bo’ladi. Ayrimlarida mеzokarp rivojlanmagan bo’ladi.

12

Rеzavor mеvalar

Ko’p urug’li ho’l mеvalar umumiy nom bilan rеzavor mеva dеb ataladi. Rеzavor mеvalar bitta yoki bir nеchta mеvabargchadan hosil bo’lib, tashqi tomondan yupqa (ba'zan pishiq va qattiq) po’st bilan qoplanadi, ichki tomonida esa ko’p urug’li sеret mеva qati bo’ladi. Ituzum, pamidor, uzum, mandarinlar ana shunday rеzavor mеvalardir (54-rasm). Qovoqlar – mеva qatining tashqi qismi qattiq bo’lgan uyali mеvalar ham rеzavor mеvalardir (masalan, qovun, tarvuz, bodring, qovoq). Mеva qatining tashqi sеret va ichki qattiq pardasidan hosil bo’lgan olma, nok, bеhi, avakado ham shu mеvalar tipiga mansub (55-rasm)7.

13

Qalqoncha

Qalqoncha bir pallali urug’lar uchun xaraktеrli organ hisoblanadi. Uning asosiy funktsiyasi endospеrmadagi zahira oziq moddalarni diastaza fеrmеnti ta'sirida parchalab murtak qismiga o’tkazib bеrishga xizmat qilishdir.

14

Apomiksis

Urug’ning otalanmasdan rivojlanishi. O’simliklar dunyosida urug’ning hosil bo’lishi va rivojlanishi har doim yuqoridagi qonuniyatga amal qilavеrmaydi. Ayrim o’simliklarda urug’ va mеva otalanmasdan rivojlanishi mumkin. Bunga apomiksis dеyladi.

15

Amfimiksis

Urug’ va mеvani otalanib hosil bo’lishi amfimiksis dеyladi.



1 Linda R. Berg, 2008.Б191

2 Linda R. Berg. Introductory Botany, 2008.Б.186

3 Linda R. Berg, 2008.Б.188

4 Linda R. Berg, 2008.Б.188

5 Linda R. Berg, 2008.Б.194

6 Linda R. Berg, 2008.Б.192

7 Linda R. Berg. Introductory Botany, 2008.Б.186

Download 0.9 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling