7-mavzu. Texnik tizimlarning ishonchliligini oshirish usullari

5. Funksional, algoritmik va informatsion zahiralash usullari. Zahiralash - tizimlar va elementlarning ishonchliligini oshirish uchun ishlatiladigan ortiqcha ishni kiritish hisoblanadi.
1-rasm. Zahiralash usullari.
Funksional zahiralash Funksional zahiralash - bu turli tizimlar yoki qurilmalarning yaqin funksiyalarni bajarishi hisoblanadi. Bunday zahiralash ko'pincha ko'p funksional tizimlar uchun ishlatiladi. Funksional zahiralashda turli usullar va vositalar bilan funksiyani bajarish mumkin bo'lgan zahiralash turidir. Misol uchun, tizimda axborotni uzatish vazifasini radio kanallari va boshqa aloqa vositalari yordamida amalga oshirilishi mumkin. Funksional zahiralash funksional ishonchlilikni oshirish uchun mo'ljallangan. Funksional zahiralashdan foydalanganda, tizimning samaradorligi asosan va zahiralash ish rejimlarida, odatda, sezilarli darajada farq qiladi. Shuning uchun, funksional zahiralashga ega tizimning ishonchliligini baholash uchun buzilmaslikning o'rtacha qiymatida (buzilishigacha ishlashi, tayyorgarlik koeffitsienti, to‘xtamasdan ishlash ehtimoli) foydalanish uchun kam ma‘lumotli va yetarli darajada mos kelmaydi. Ushbu holatda eng muvofiq ishonchlilik ko'rsatkichlari – samaradorlik koeffitsienti hamda tizimning barcha ishlaydigan holatlarining har biri uchun ishonchlilik ko'rsatkichlarining to'plamlari kiradi.
Funksional zahiralash jarayonida texnik tizimlarning (shuningdek, tirik organizmlar, biologik va ijtimoiy tizimlar) xususiyatlarini ishlatib, ishonchlilikni oshirish usuli hisoblanadi, ya‘ni elementlarning ishdan chiqishi bilan funksiyalarni qayta taqsimlash va faqat asosiy funksiyalarini bajaradigan elementlarning yanada intensiv ishlashi tufayli muammosiz ishlashni ta'minlaydi. Ular faqat vaqtinchalik qo'shimcha funksiyalarni bajarishi mumkin va bu ishning umumiy sifatining yomonlashuvi bilan birga bo'lishi mumkin, ammo ruxsat etilgan chegaralar doirasida bo‘ladi. Funksional zahiralash tizimida "keraksiz" elementlar mavjud emas – ularning barchasi kerakli funksiyalar to'plamini bajarish uchun zarurdir. Ushbu turdagi zahiralashning o'ziga xos xususiyati shundaki, hatto mukammal ishonchli tizimdan elementlarning vazifalarini qayta taqsimlashga va ularning funksional yuklamasini doimiy ravishda oshirishga, ehtimol og'irroq ish rejimlariga o'tishga olib kelmasdan, bitta elementni olib tashlash ham mumkin emas.
Funksional zahiralashdan foydalanish uchun odatda, informatsion va algoritmik zahiralash joriy etish bilan birga bo'ladi. Boshqacha qilib aytadigan bo'lsak, bu yerda ba'zi elementlarning ishdan chiqib qolganida elementlarning funksiyalarini qayta taqsimlash va ularning yanada jadal ishlashi ta'minlanadi (vazifani bajarish qobiliyati). Ushbu misollarni tasvirlab beradigan ko'plab texnik va boshqa ko'plab tizimlarning ishlash sohasi mavjud. Misol uchun, maxsus protsessor ishdan chiqqan bo'lsa, uning dasturi asosiy protsessor tomonidan amalga oshirilishi mumkin.