8 – Amaliy ish Geologik xaritalar va ularning turlari. Geologik kesma va stratigrafik ustun tuzish usullari. Tog’ kompasi

1
deyiladi. 

---

 
 
 
 
 
1-jadval. 
Metrik o'lchovlar sistemasida xaritalarni masshtabi 
Xaritani 
sonli 
masshtabi 
Xaritani 
Nomi 
Xaritadagi 1 sm. 
oraliqqu joyda 
to'g'ri keladigan 
masofa 
Xaritadagi 1 sm
2
 yuzaga 
joyda to'g'ri keladigan 
maydon 
Joydagi 1 km 
masofaga 
xaritada to'g'ri 
keladigan oraliq 
1:5 000 
besh mingli 
50 m. 
0,0025 km
2
= 0,25 ga 
20 sm. 
1:10 000 
o’n mingli 
100 m. 
0,010 km
2
= 1 ga . 
10 sm. 
1:25 000 
yigirma besh 
mingli 
250 m. 
0,0625 km
2
= 6,25 ga 
4 sm. 
1:50 000 
ellik mingli 
500 m. 
0,25 km
2
= 25 ga 
2 sm. 
1:100 000 
yuz mingli 
1 km. 
1,0 km
2
= 100 ga 
1 sm. 
1:200 000 
ikkiyuz mingli 
2 km. 
4,0 km
2
= 400 ga 
5 mm. 
1:300 000 
uchyuz mingli 
3 km. 
9,0 km
2
= 900 ga 
3,3 mm. 
1:500 000 
beshyuz mingli 
5 km. 
25,0 Ian
2
= 2500 ga 
2 mm. 
1:1000 000 
bir millionli 
10 km. 
100,0 km
2
= l0000ga 
1 mm. 
Geologik kartalar hosil bo’lish sharoitiga ko’ra qo’yidagi turarga bo’linadi:. 
1. Litologik kartalar, bularda tog’ jinslari har xil tarkibdagi qum, tuproq ohaktoshlaming 
qatlamlari aks topgan. 
2. Gidrogeologik kartalar, bu kartalarda yer osti suvlaming tarqalish hududi, sathi, ularning 
sifati, tarkibi ko’rsatiladi. 
3. Foydali qazilmalar kartasi. 
4. To’rtlamchi yotqiziqlar kartasi. 
Geologik kartalaming asosiy qismidan yoki ko’rinishlaridan biri bo’lib, ularda hamma 
ko’rinishlar yagona qabul qilingan shartli belgilar va o’ziga xos bo’lgan ranglar bilan 
belgilangan kartalaming kompanovkasidan shartli belgilar jadval shaklida karlmiing bir 
burchagida yo istagan joyida yagona prinsip asosida joylashtiriladi. 
Shartli belgilar asosan: rangli, shtrixli, (ingichka chiziq), harf va raqamli bo’ladi.