8-Маъруза Мавзу: Машиналар яратишда конструкцион материаллардан фойдаланиш


Рангли металлар ва котишмалардан фойдаланиш


Download 34.6 Kb.
bet4/9
Sana04.04.2023
Hajmi34.6 Kb.
#1323619
1   2   3   4   5   6   7   8   9
Bog'liq
МЯТА 8-МАЪРУЗА

8.2. Рангли металлар ва котишмалардан фойдаланиш

Рангли металлардан соф холда кам (қурилишда) ишлатилади. Уларнинг котишмалари куп ишлатилади. Улар хакикий зичлиги буйича енгил ва огир катламларга бўлинади. Улар зичлиги, камлиги, пластиклиги, яхши манзарали сифатлари билан ажралиб туради. Енгил котишмалар алғюминий ёки магний асосида олинади. Энг куп таркалган енгил котишмалар алғюминий-марганецли, алғюминий-кремний икки оксидли, алғюминий-магнитли ва дюралюминий котишмаларидир. Улар бино ва иншоотларнинг устунлари, хамда ихоталовчи конструкцияларда ишлатилади.


Алғюминий зичлиги 2,7 г/см3 бўлган бўлган кумукшсимон - ок рангли енгил металдир. У пластик, яхши прокатка килинади ва куйилади, суюкланиш температураси 6570С. Занглашга юқори даражада чидамли бўлади.
Алғюминий котишмалари алғюминийга мос, марганец, магний, кремний кушиб олинади. Алғюминий котишмаларидан прокатларнинг хар хил турлари: бурчаклик, швеллер, куштавр, ясси ва торфланган листлар, трубалар ва хоказолар тайёрланади.
Огир котишмалар мис, калай, рух ва кургошин асосида олинади. Қурилишда огир котишмалар ичида бронза (мис билан калай ёки миснинг алғюминий, темир ва марганец билан котишмаси) хамда латунғ (миснинг рух билан котишмаси) ишлатилади. Бу котишмалардан арматура деталлари ва санитария-техник арматуралари тайёрланади.
Мис-кизгиш рангли юмшок, пластик металл бўлиб, зичлиги 8,9 г/см3, суюклиги температураси 10830С ва чузилишда мустахкамлик чегараси 200 мПа. Иссиклик ва электр утказувчанлиги юқори. Қурилишда соф холда ишлатилмайди, лекин турли котишмаларда асосий компонентдир. Миснинг рух (40% гача) билан котишмалари латунғ дейилади. Бу котишманинг механик хоссалари юқори, иссик ва совук холида яхши ишлайди.
Миснинг калай, алғюминий, марганец ёки никелғ билан котишмаси бронза дейилади. У юқори механик, куйма, манзарали хоссаларга эга. Занглашга чидамли.
Рух-кукимтир-ок рангли металдир. Занглашга бардошлиги юқори, шу сабабли хар хил пулат буюмларни (тунука, ичида колдириладиган деталлар, болтлар ва бошқалар) рухлаш учун ишлатилади.
Кургошин-кулранг-кук рангли огир металдир. У яхши куйилади ва прокатга килинади, сулғфат кислота ва хлорид кислота таҳсирига тургун, ренген нурларидан химоялашда юқори хоссага эга.
Умумае рангли металлар (кургошин, мис, алғюминий, никелғ ва унинг котишмалари) пайвандлаш, калайлаш ва куйма усуллар билан тайёрланадиган, уртача ва юқори агрессив широитларда ишлайдиган курилмалар тайёрлашда ишлатилади.
Бр. АЖ 9-4, Бр. АЖ 9-41, Бр. АЖ Мц 10-3-1,5, Бр. ОКС 5-5-5 маркали бронзалардан ва ЛМц С 58-2-2 маркали жезлардан втулкалар, гилдиракни гардишлари, халкалар, вкладишлар, червяк гилдираклари ва шунга ухшашлар тайёрланади.

Download 34.6 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling