8-maʼruza. Novogalen preparatlar. Tirik organizmlardan olinadigan dori turlari va olish texnologiyasi

Gormonlar qon oqimiga kiradigan va qon orqali turli organlarga o'tadigan biologik faol moddalardir. U yerdan ular qon oqimiga kirib, qon oqimi bilan hujayralar va to'qimalarga kiradilar va hujayralar faoliyatini rag'batlantiradi yoki kamaytiradi. Gormonlar orqali inson tanasining deyarli barcha hayotiy funktsiyalari tartibga solinadi.

GORMON NIMA

GORMONAL PREPARATLAR

• Gormonlar grekcha soʻzdan olingan boʻlib, hormao – harakatga keltirmoq, qoʻzgʻaltirmoq degan maʼnolarni bildiradi. Ular xar xil kimyoviy tabiatga ega boʻlgan, organizmning mahsus hujayralari ichki bezlaridan doimiy ravishda ajralib, qon yoki limfa suyuqligiga tushib turadigan, shu bilan birga organizmning modda almashinuvi va fiziologik funksiyasini boshqarib turadigan biologik faol moddalardir. Hozirgi paytda 60 ga yaqin biologik faol ichki sekretsiya bezlari maʼlum boʻlib, ularning har biri gormonal faollikka egadir.

Garmonlar hujayraning maxsus retseptorlariga bog`langan holda:

• metabolizm uchun;
• ishtaha;
• kayfiyat;
• uyqu va uyg'onish davrlari;
• harorat;
• yurak urish tezligi va qon bosimi;
• jinsiy funktsiyalar va ko'payish;
• hujayra hayot davrlari;
• hayot davrlarining o'zgarishi (bolalik, balog'at, yoshlik va boshqalar).
• immunitet;
• o'sish va rivojlanish;
• boshqa gormonlar ishlab chiqarish va tanadagi gormonal muvozanatni saqlashga javob beradi

GORMON PREPARATLARINING TASNIFLANISHI

GORMON PREPARATLARINING TASNIFLANISHI
Taʼsir tabiatiga koʻra
Kimyoviy tuzilishiga koʻra
Ishlab chiqarilish tizimiga koʻr
TA`SIR TABIRATIGA KO`RA GORMONLARNING TASNIFI
Boshlovchi (trop omilli gormonlar, MNS gormonlari)
Bajaruvchi (periferik bez gormonlari)

KIMYOVIY TUZILISHIGA KO`RA TASNIFLANISHI

Peptid tabiatli gormonlar (glyukogen, kalsitonin, somatostatin, vazopressin, oksitotsin)
Aminospirt hosilalari gormonlari (adrenalin, noradrenalin, oksitotsin)
Yogʻ tabiatli yoki steroid gormonlar (kortikosteroidlar, androgenlar, estrogenlar)
Paragormonlar yoki toʻqima gormonlari (gastrin, sekretin, geparin)
Oqsil tabiatli gormonlar
- oddiy gormonlar (insulin, prolaktin, oʻsish gormoni)
- murakkab gormonlar (folatropin, lyutropin, tirotropin)