8-mavzu. Bozor va tavakkalchilik

Haqiqiy natijalarni kutiladigan natijalardan chetlanishi, ming so`mda 

 

Ish joyi 

Sotuvdan foiz shaklida 

Qat′iy oklad shaklida 

 

natija 

Chetlanish 

natija 

chetlanish 

Birinchi 

1 500 

350 

800 

350 

Ikkinchi 

900 

20 

700 

180 

 

Manba: shartli raqamlar 

 

2

1



=0,5 (1500 



 1 150)

2

 + 0,5 (800 



 1 150)

2

 = 61 250 + 61 250 = 122 500 

2

2



=0,9 (900 



 880)

2

 + 0,1 (700 



 880)

2

 = 360 + 3 240 = 3 600 

Ko`rinib turibdiki, har ikkala variant dispersiyalari keskin farq qiladi. Agar bu 

dispersiyalarni kvadrat ildizdan chiqarsak standart (o`rtacha kvadrat) chetlanish hosil 

bo`ladi.  

Standart  chetlanish  (o`rtacha  kvadratik  chetlanish  ham  deyiladi),  bu 

dispersiyadan olingan kvadrat ildizga teng, ya′ni:  







2

, bu yerda 



- standart 

chetlanish. 

Birinchi ish joyi uchun standart chetlanish 

350

122500

1







 so`m. 

Xuddi  shunday  yo`l  bilan  ikkinchi  ish  joyi  uchun  standart  chetlanish 

60

3600

2







 so`m.  

Bu  shundan  darak  beradiki,  birinchi  variantda  ikkinchi  variantga  nisbatan 

tavakkalchilik (risk) yuqori. Ikkala mezon ham bu yerda bir hil vazifani bajaradi, gap 

ularning qaysi biri  foydalanishda o`ng`ayligida. Ko`rinib turibdiki ikkala holda ham 

ikkinchi ish joyi birinchiga qaraganda kamroq tavakkalchilikka (yo`qotishga) ega.