8-mavzu. Qishloq xo'jaligida kooperatsiyaviy munosabatlarni shakllantirishning rivojlangan davlatlar tajribasi

Hindistonda qishloq xo'jaligi kooperatsiyasini rivojlantirish

• Hindistonning kooperativ sektori dunyodagi eng yirik sektorlardan biridir.
• Kooperatsiya qishloq xo‘jaligi va unga aloqador tarmoqlarni rivojlantirishga katta ta’sir ko‘rsatadi, qishloq aholisining keng qatlamlarining iqtisodiy va ijtimoiy muammolarini hal etishga xizmat qiladi.
• Qishloq xoʻjaligi Hindiston iqtisodiyotining asosiy tarmoqlaridan biridir.
• Qishloq xo'jaligi YaIMning qariyb 20% ni tashkil qiladi, lekin ayni paytda u band bo'lganlarning 60% ga yaqinini to'playdi.Katta yalpi ishlab chiqarish hajmi bilan Hindiston qishloq xo'jaligi iqtisodiyotning boshqa tarmoqlariga nisbatan past mahsuldorlik bilan ajralib turadi.

• Kooperatsiya harakati Hindistonda 1904 yilda, kooperatsiya toʻgʻrisidagi birinchi qonun hujjatlari qabul qilinganda paydo boʻlgan, ammo 1950-yillarda ommaviy rivojlanishga erishgan.
• Qayta ishlash, ayniqsa, shakarqamish, sut, paxta yetishtirishda kooperativlarning mavqei ham kuchli.
• Hozirgi vaqtda qishloq xoʻjaligi siyosatining maqsadi qayta ishlashga kooperativlarni koʻpaytirish, jumladan, eksportga yoʻnaltirilgan meva va mahsulotlar ishlab chiqarishni tashkil etishdan iborat.

• Hindistondagi kooperativlar qishloq xo‘jaligiga kredit beradi. Qishloqlarda 100 mingga yaqin boshlang‘ich kredit kooperativlari faoliyat ko‘rsatmoqda, ularning a’zolik bazasi 880 ming fermerdan iborat.
• Tumanlarda 11 ming filialga ega 35 ta tuman markaziy kooperativ banklari, davlat darajasida 700 ta filialga ega 28 ta kooperativ banklari mavjud.
• Shu bilan birga, Hindistonda qishloq xo'jaligini rivojlantirish uchun faqat uzoq muddatli kreditlar beradigan kooperativ kredit tarmog'i faoliyat yuritadi.
• U shtatlarda 20 ta kooperativ qishloq xo'jaligini rivojlantirish banki va tuman darajasida 2841 yer banki bilan ifodalanadi. Qishloq aholisining qariyb 65 foizi ushbu kooperativ tuzilmasi a’zolaridir

• Hindistonda agrosanoat majmuasining ayrim tarmoqlarida milliy darajadagi kooperativlar faoliyat yuritadi. Shunday qilib, o'g'itlar sohasida "O'g'it ishlab chiqarish va sotish bo'yicha Hindiston fermerlar kooperativi" milliy kooperativi mavjud.
• (IFFCO), unga 40 mingga yaqin boshlang'ich kooperativ kiradi. Oʻgʻitlarni ishlab chiqarish va tarqatish infratuzilmasidan tashqari, kooperativ 158 ta fermer xoʻjaligiga xizmat koʻrsatish markazlari (FSC) tarmogʻiga ega.

• Qishloq xo'jaligi mahsulotlarini sotish sohasida 1958 yilda tashkil etilgan Hindiston marketing kooperativlari milliy federatsiyasi (Nafed) faoliyat ko'rsatmoqda, u qishloq xo'jaligi mahsulotlarini yig'ish, qayta ishlash va tarqatish bilan shug'ullanadigan, shuningdek, fermerlarni xom ashyo bilan ta'minlaydigan kooperativlarni birlashtiradi .
• Keyingi yillarda kooperativ harakati o‘z qiziqish doirasini kengaytirib, turizm, mehmondo‘stlik, transport, elektr tarmoqlari, qishloq qurilishi, sog‘liqni saqlash va ta’lim sohalarini qamrab oldi.