12.2 – rasmda CaSO4 – H3PO4 – H2O sistemasida kalsiy sulfatning fazali o‘zgarish yo‘nalishi va tartibini ifodalovchi politermik diagramma keltirilgan. Sistemadagi stabil qattiq faza gips (pastdagi ab egri chiziq) va angidrit (yuqoridagi cd egri chiziq) hisoblanadi. sd egri chiziqdan yuqorida joylashgan sohada sistemaning birinchi kristallanuvchi fazasi hisoblangan yarimgidratning katta qismi angidritga o‘tadi; Bu o‘zgarish 80OS da tarkibida 33,3% dan ko‘p P2O5 tutgan eritmalarda sekinlik bilan (sutka va oylarda) sodir bo‘ladi. Xuddi shunday sharoitda gipsning yarimgidratgacha degidratatsiyasi ancha tez (soat va minutlarda) tugaydi. - 12.2 – rasmda CaSO4 – H3PO4 – H2O sistemasida kalsiy sulfatning fazali o‘zgarish yo‘nalishi va tartibini ifodalovchi politermik diagramma keltirilgan. Sistemadagi stabil qattiq faza gips (pastdagi ab egri chiziq) va angidrit (yuqoridagi cd egri chiziq) hisoblanadi. sd egri chiziqdan yuqorida joylashgan sohada sistemaning birinchi kristallanuvchi fazasi hisoblangan yarimgidratning katta qismi angidritga o‘tadi; Bu o‘zgarish 80OS da tarkibida 33,3% dan ko‘p P2O5 tutgan eritmalarda sekinlik bilan (sutka va oylarda) sodir bo‘ladi. Xuddi shunday sharoitda gipsning yarimgidratgacha degidratatsiyasi ancha tez (soat va minutlarda) tugaydi.
- sd va ab egri chiziqlar orasidagi sohada ham xuddi shunday stabil faza angidrit hisoblanadi, ammo bu yerda plugidrat angidritga to‘g‘ridan-to‘g‘ri aylanmaydi, dastlab gipsgacha to‘la aylanadi. sd egri chiziq – turli xaroratda bunday metastabil fazalarning birgalikda mavjud bo‘lishini ko‘pgina nuqtalar bilan ifodalangan holati deb hisoblanadi. Shunga o‘xshash, ab egri chiziqni ham turli xaroratda stabil gips va angidritning birgalikda mavjud bo‘lishini ko‘pgina nuqtalar bilan ifodalangan holati deb hisoblanadi. Osvald qoidasiga binoan ab egri chiziqdan pastdagi sohada stabil faza bo‘lgan gips P–A–G o‘zgarish bo‘yicha gipsga aylanishi kerak. Vaholanki, amaliyotda bu sohada angidritning hosil bo‘lishi kuzatilmaydi. Buni fazalarning o‘zgarish kinetikasi, masalan keltirilgan xarorat va P2O5 konsentratsiyasi sohasida AG o‘zgarishning PA o‘zgarishga nisbatan juda katta tezlik bilan sodir bo‘lishi orqali izohlanishi mumkin. Boshqa sharoitda A ning o‘zgarish tezligi kichik bo‘lishi mumkin. Fazalarning o‘zaro bir-biriga aylanish tezligi va yo‘nalishiga sistemadagi begona qo‘shimchalar ionlari ham ta’sir etishi mumkin.
12.2 – rasm. Fosfat kislota eritmalarida kalsiy sulfat kristallogidratlarining bir-biriga aylanish tasviri:
A – CaSO4; P – CaSO4*0,5H2O; G – CaSO4*2H2O
|
Do'stlaringiz bilan baham: |
