8-sinf darsligidagi muhim ma’lumotlar. Ozo Sayimov 93 609 99 55 Davriy qonun

Galogenlar. 
1866- yilda fransuz kimyogari Anri Muassan ftorni kashf qilgan va bu kashfiyoti bilan Nobel 
mukofotiga sazovor bo‗lgan.1774- yilda shved kimyogari Karl Velgelm Sheyele xlorni,
1826- yil da fransuz kimyogari Antuan Jeromom Balar bromni, 1811- yil da fransuz olimi Bernar 
Kurtua yodni kashf qilgan. 
Galit (tosh tuzi) - NaCl;Silvinit -KCl∙NaCl;Silvin -KCl;Bishofit -MgCl2∙6H2O;Karnallit -
KCl∙MgCl2∙6H2O; Kainit - KCl∙MgSO4∙3H2O. gipoxlorit kislota — HClO, xlorli ohak-Ca(OCl)2, 

---

HClO2 -xlorit kislota, HClO3-xlorat kislota, HClO4-perxlorat kislota. flyuorit (plavik shpat) -CaF2, 
kriolit -Na3[AlF6], ftorapatit -3Ca3(PO4)2∙ CaF2. 
Oltingugurt. 
Pirit- FeS2 , Rux aldamasi –ZnS , Mis yaltirog‗i -Cu2S , Vodorod sulfid -H2S ,qo‗rg‗oshin yaltirog‗i –
PbS , Gips-CaSO 4*2H 2 O , Taxir tuz - MgSO 4*7H2O , Glauber tuzi -Na2SO4*10H 2 O. 
H2SO*nSO3 -oleum. Na2SO4∙10H2O — Glauber tuzi , gips -CaSO4∙2H2O , Mis kuporosi - CuSO4. 
5H2O , Temir kuporosi — FeSO4·7H2O. 
Azot. 
NaNO3-Chili selitrasi , NH3-ammiak, Azot (I)-oksid -N2O, Azot (IV)-oksid -NO2 , Azot (II)-oksid - 
NO, Azot qo‗sh oksid -N2O4 , Azot (III)-oksid -N2O3, Azot (V)-oksid - N2O5, HNO3-nitrat kislota ,
Zar suvi-HNO3+3HCl
Fosfor. 

---

Oq fosfor-P4 ,qizil va qora fosfor-Pn , fosfin-PH3 , Gipofosfit kislota-H3PO2 , fosfit kislota-H3PO3 , 
metafosfat kislota-HPO3 , Ortofosfat kislota – H3PO4 , pirofosfat(difosfat) kislota-H4P2O7 , 
(NH4)3PO4 — ammoniy ortofosfat , (NH4)2HPO4 — ammoniy gidrofosfat , NH4H2PO4 — ammoniy 
digidrofosfat. Akademik olim A.Yu.Fersman fosforning ahamiyatini yuqori baholab, uni ―Hayot va
tafakkur elementi‖ deb atagan. Odam va hayvonlar suyak to‗qimalarining anorganik tarkibiy
qismini Ca3(PO4)2 tashkil etadi. 1669- yilda X.Brendt fosforni kashf etgan bo‗lsa-da, ammo
uning fosfor olish usuli haqidagi ma‘lumot ma‘lum emas.1676- yilda I.Kunkel oq fosforni quyidagi usul 
bilan olganligi ma‘ lum. 1) NaNH4→ NaPO3 + NH3 + H2O, 2) 2NaPO3 + SiO2 → Na2SiO3 + P2O5, 
3) 2P2O5 + 10C → P4 + 10CO, hosil bo‗lgan P4 — oq fosfor. 
1680- yilda R.Boyl ham, deyarli, yuqoridagi usul bilan oq fosforni sintez qiladi. 1847- yilda 
A.Shretter oq fosforni havosiz joyda 300 °С da qizdirib qizil fosforni sintez qiladi. 
.