8-sinf. Geometriya. Mavzu

Mustaqil ish.

1.ABCD to`g`ri to`rtburchakning AC va BD diagonallari O nuqtada kesishadi, o.

2. To`g`ri to`rtburchakning eni 7 ga teng, bo`yi undan 5 ga ortiq.

Shu to`g`ri to`rtburchakning perimetrini toping.

V. Baholash va uyga vazifa berish. O`qituvchi o`quvchilarni baholashda ularning og`zaki savollarga bergan javoblariga, guruhda masala yechayotgandagi ishtirokiga, to`g`ri fikrlashiga asoslanadi. Mustaqil ish natijasi esa baholarni to`ldirishga, yanada ko`proq o`quvchini baholashga imkon yaratadi.

Uyga vazifa. № 55, № 58, № 59.

55-masala 52-masalaga o`xshash.

Vaqt taqsimoti.

I. Tashkiliy qism 2min

II. O`tilgan mavzuni so`rash 5min

III. Yangi mavzu bayoni 10min

IV. Mustahkamlash :

a) masalalar yechish 15min

b) mustaqil ish 10min

V. Baholash, uy vazifasi berish 3min. Jami: 45min.

8 -sinf. Geometriya.

Mavzu: Masalalar yechish.

Maqsad.

1. O`quvchilarda to`rtburchaklarning xossalaridan foydalanib masala yechish ko`nikmasi hosil qilish.

2. O`quvchilarda izlanuvchanlik, o`zaro hurmatda bo`lish, chidamlilik va vatanparvarlikni tarbiyayalash.

3. Masalalar yechish orqali o`quvchilarning mantiqiy, ijodiy, mustaqil fikrlashini, xotirasini rivojlantirish.

Dars jihozi: 8-sinf “Geometriya” darsligi, doska, bo`r, plakat, kortochkalar, geometric shakllar

Dars turi. Mustahkamlash darsi.

Dars rejasi.

1.Tashkiliy qism.

2. Takrorlash.

3. Masalalar yechish.

4. Mustaqil ish.

5. Baholash va uyga vazifa berish.

1. O`qituvchi o`quvchilar bilan salomlashib, navbatchini tinglaydi, sinfni, o`quvchilarni ko`zdan kechiradi.

O`quvchilarni uch guruhga bo`linib o`tiradilar.

II. Takrorlash. O`quvchi doskaga plakatni osib qo`yadi. Plakat uyidagicha tayyorlangan.

To`rtburchak Parallelogramm Romb

Trapetsiya To`g`ri to`rtburchak Kvadrat

1) O`qituvchi har bir guruhga 5 ta knvert va kartochkalar beradi. Konvertlar ustiga trapetsiya, parallelogramm, romb, to`g`ri to`rtburchak va kvadrat kabi shakllarning nomi bittadan yozilgan.

Har bir guruhda shu shakllarning kartondan qirqib tayyorlangani bo`lishi kerak. Buni o`quvchilarga yasab kelish oldindan oldidan aytigan. Kartochkalarda, yuqoridagi shakllarning ta`riflari va xossalari yozilgan.

Qaysi kartochkadagi xossa qaysi shaklga tegishli bo`lsa kartochkani o`sha geometrik shakl nomi yozilgan konvertga solish kerak. Xossani shunday yozish kerakki, shaklning nomi ko`rsatilmasin.

Masalan,

“ Parallelogrammning diagonallari kesishadi va kesishgan nuqtasida teng ikkiga bo`linadi” degan xossasida “parallelogrammning” so`zi o`rniga “uning” so`zi ishlatiladi.

Aynan shu xossa parallelogrammga, to`g`ri to`rtburchakka, rombga va kvadratga ham tegishli. Shuning uchun bu kartochkadan 4 ta bo`ladi.

Guruhlar ishini tugatgach, guruhdagi eng bilimdan (har guruhdan bir nafar) o`quvchilar chiqib konvertlarni almashib tekshirib ko`radilar. Tekshirish jarayonida o`qituvchi ham qatnashishi kerak.

O`quvhilarga berilgan bu topshiriq ularning ziyrakligini oshiradi, xotirasini rivojlantiradi, suhbatdoshini tinglashga, o`zaro hurmatda bo`lishiga o`rgatadi.

2) O`qituvchi o`quvchilarning doskadagi plakatga diqqat qilishlarini so`raydi. Shu sxema bo`yicha shakllarning ta`riflarini keltirish kerak. Buning eng qiziq tomoni, “parellogramm”, “romb”, “kvadrat” tushunchasi yordamida kvadrat ta`rifini berish.

O`quvchi-o`qituvchi emas, darhol to`g`ri javobni ayta olmasligi mumkin. Ana shu yerda muammoli vaziyat vujudga keladi, bahs-mulohaza avj oladi.

Ta`riflarni xossalarni shu zaylda takrorlab olgach masalalar yechishga o`tamiz.

III. Maslalar yechish. 76-masala. o`quvchilarga mustaqil

yechish uchun beriladi.

N76. ABCD teng yonli trapetsiyada BC=20sm AB=24sm va

Yechish. Shartga BC=20sm, CD=AB=24sm

BP va CF balandliklarni o`tkazamiz.

B C

A P F D

To`g`ri burchakli ABP da o, 30^o li burchak qarshisidagi katetning xossasiga ko`ra

(sm),

FD=AP=12sm, PF=BC=20sm.

U holda AD=AP+PF+FD=12+20+12=44(sm)

Javob: 44 sm.

79-masalani o`qituvchi o`quvchilar bilan birga ishlaydi.

N79. Qavariq ABCD to`rtburchakda AB=CD, o,

o,o, BC=AD ekanini isbot qiling.

Isboti. ABC da: o–(70^o+60^o)=50^o; o.

ABC va CDA uchburchaklarni qaraymiz.

Shartga ko`ra AB=CD, AC - tomoni umumiy,

Ikki tomonli va ular orasidagi burchagiga ko`ra ABC= CDA. Bundan, BC=DA (mos tomonlar) ekanini topamiz.

81-masala o`quvchilarga mustaqil yechish uchun beriladi.

B C O`tkir burchagi A bo`lgan ABCD

parallelogramm berilgan. B uchi-

dan AD tomonga BK perpendi-

kular o`tkazilgan, AK=BK. Cva D

A K D burchaklarni toping.

Yechish

ABK – teng yonli to`g`ri burchakli: AK=BK va o.

Bundan oekanini topamiz. Parallelogrammning xossasiga ko`ra: o .

o -o – 45^o =135^o .

Javob: o , o .

1. Masala. Ko`pburchakning ichki burchaklari yig`indisining tashqi burchaklari yig`indisidan 720 ga ko`p. Shu ko`pburchakning tomonlarini toping.

O`qituvchi. Qavariq ko`pburchakning ichki burchaklari yig`indisi nimaga teng?

O`quvchi. 180^o (n-2).

O’qituvchi. Tashqi burchaklar yig’indisi – chi?

O’quvchi. 360^oga teng.

O`qituvchi. Bu tasdiqlardan foydalanib masalani yeching.

Yechish. Shartga ko`ra

180^o(n-2)=360^o+720^o

180^o(n-2)=1080^o,

n-2=6 - n=8.

Javob: 8 ta tomoni bor.

Mustaqil ish.

3. 
   1-masala. Rombning diagonallari bilan tomonlari orasida hosil bo`lgan
   

burchaklar 4:5 nisbatda. Romb burchaklarini toping.

Yechish. AOB-to`g`ri burchakli, demak,

o =>4x+5x=90^o,

bundan x=10 ;

B
A C o=40^o;

o = 50^o ekani kelib chiqadi.
D

Rombning diagonallarining bissektrisalari bo`lgani va qarama-qarshi burchaklari teng bo`lgani uchun:

o=80^o;

o=100^o. Javob: 100^o, 80^o, 100^o, 80^o,
V. Baholash va uyga vazifa berish.

O`quvchilarning takrorlash jarayonidagi ishtirokini kuzatib o`qituvchi belgilab boradi. O`quvchilarning mustaqil yechgan masalalariga, dars davomida berilgan savollarga qaytargan javoblariga va mustaqil ish natijasiga qarab baho qo`yiladi.

O`qituvchi 76-81- va 1- masalada (qo`llanmadan) o`quvchilarga qiynalgan joyida yordam berishi mumkin. Lekin, mustaqil ishda yordam bermaydi.

Uyga vazifa № 77, 78 va 1 test topshiriqlari.

Takrorlash qismida foydalanish uchun tayyorlanadigan kartochkalar.

1. Ikkita tomoni parallel, qolgan ikki tomoni parallel bo`lmagan to`rtburchak. 1 ta.

2. Uning ikkita parallel tomonlari asosi, parallel bo`lmagan tomonlari yon tomon deyiladi. 1 ta.

3. Qarama-qarshi tomonlari o`zaro parallel bo`lgan to`rtburchak. 1ta.

4.Diagonali uni 2 ta teng uchburchakka bo`ladi. 4ta.

5. Diagonallari kesishadi va kesishish nuqtasida teng ikkiga bo`linadi. 4ta.

6. Qarama-qarshi tomonlari teng. 4ta.

7. Qarama-qarshi burchaklari teng. 4ta.

8. Bir tomonga yopishgan burchaklari yig`indisi 180^oga teng . 4 ta.

9. Yon tomoniga yopishgan burchaklari yig`indisi. 180^oga teng 1ta.

10. Hamma burchaklari to`g`ri bo`lgan parallelogramm. 1ta.

11. Diagonallari o`zaro teng . 2 ta.

12. Tomonlari teng bo`lgan parallelogramm. 1ta.

13. Diagonallari o`zaro perpendikular va burchaklarini teng ikkiga bo`ladi. 2ta.

14 . Tomonlari teng bo`lgan to`g`ri to`rtburchak. 1ta.

15. Hamma burchaklari to`g`ri. 2ta.

Vaqt taqsimoti.

I. Tashkiliy qism 2min.

II. Takrorlash 10min.

III. Masalalar yechish 25min.

IV. Mustaqil ish 5min.

V. Baholash, uyga vazifa berish 3min Jami: 45min.