8-sinf ona tili darsligidagi mashqlar, matnlar, lug`atlar

 Savol va topshiriqlar 
Undov, taqlid va modallar nega alohida so ‘z turkumlari deyiladi?-chunki boshqa 
bo`laklar bilan grammatik aloqaga kirmaydi 
2. Tilda undoshlar bo‘lmasa, so ‘zlovchi nimada qiynalar edi?-nutq hosil qilishga 
3. Alohida so ‘zlardan qaysi biri, odatda, ju ft va takror holda qo ‘llanadi?modallar, 
undovlar,taqlidlar 
4. Alohida so ‘zlardan qaysisi gohida takror holda qo ‘llanib, lekin juft holda
ishlatilmaydi?taqlidlar Masalan taq`-taq-taqilladi(Fe`lga o`tadi) 
5. So ‘zlovchining о ‘z fikriga munosabati, ко ‘pincha, qaysi turkumdagi so ‘z
bilan ifodalanadi?-modallarda 
6. Undov, taqlid va modal s o ‘zlarning ot vazifasida q o ‘llanishiga misol
keltiring. Bunday qo ‘llanish nima deb nomlanadi? Eh, qanday yoqimli havo! 
“Duk-duk-duk.bu yerda kim bor”,-dedi Ayiq.Masalan, men hech qachon bunday 
demagan bo`lardim 
Uyga vazifa 
8-topshiriq. Berilgan izohlardan uchqun, shu’la, nur, ziyo, yog‘du so‘zlarining 
ma’nolarini aniqlab, lug‘at daftaringizga ko‘chiring va eslab qoling. So‘zlarni
«kitobiylik belgisining oshib borishi» asosida tartiblang: 
1) tumanday taraluvchi yorug'lik – nur 
2) bir yo'nalishda yo'nalgan yorug‘lik -yog`du 
3) lipillab, ko‘rinib-ko‘rinmay turgan olov yoki yorugiik-shu`la
4) bilim, m a’rifat-ziyo
5) olov zarrasi-uchqun 

---

 
6-dars§ 
OLMOSHNING MA’NO TURLARI 
19-snashq Quyida olmosh ma’no turlarining har biriga aralash holda 5 tadan misol 
berilgan. Ularni ma’no turlari bo‘yicha jadvalga joylashtiring, ma’no turi nomlarini 
yozib, jadval mazmunini og‘zaki bayon qiling
0 ‘sha, hamma, qaysi, o‘zim, allakim, hech qaysi, men, barcha, o‘zi, hech qancha,
sen, ana, qachon, har kim, o‘zlari, sizlar, hech qayer, biz, qayer, mana shu,
qaysidir, hech qachon, qanaqa, ular, bari, o‘zing, nega, ana o‘sha, nimadir,
o‘zingiz, allaqancha, hech bir, allaqanday, har qancha, bu. 
Ma`no 
tturi 
kishilik O`zlik 
Ko`rsatis
h 
belgilash 
Bo`lish
sizlik 
gumon 
So`roq 
Olmosh
lar 
Sen, 
sizlar, 
biz, 
ular, 
siz 
O`zim, 
o`zlari, 
o`zing. 
o`zingiz 
o`zi 
O`sha, 
Ana 
manavi 
shu, 
ana 
o`sha 
,bu 
Hamma, 
har kim, 
bari 
har qancha 
barcha 
Hech 
qaysi, 
hech 
qayer, 
hech 
qachon, 
hech 
qancha 
hech bir 
Allakim, 
nimadir 
qanchaadir 
qaysidir 
allaqanday 
Qaysi 
Qachon 
qayer, 
qanaqa 
nega 
20- mashq Misollarni ko‘chiring. Nuqtalar o‘miga tegishli olmoshlarni qo‘yib qaysi
m a’no turiga mansubligini qavs ichida yozing. 
1. Agar indamasak, .u..laming lapar aytishlaring kechgacha tugamaydiganga
o‘xshaydi. (S.A.) 2. .O`z.. uyim deb so‘zlama, uy ortida kishi bor. 3. Baxil topsa,
bosib yer, saxiy topsa, hamma... yer. (Maqollar) 4. ..Unday. kishidan bir gap 
chiqadi. (A.Q.) 5. Shu... gapingiz haq, o‘rtoq Ahmedov. (A.Q.) 6. .Qandaydir.. 
xayol, ... tasavvur bilan yigit Darayi Nihonga qarab jo‘nadi. (S.A.) 7. Bundayga ..