8-tema: mashinada oqitiw turlari hám klassifikatsiyasi reje


-TEMA: JASALMA NEYRON TARMAQLARINA KIRISIW


Download 1.1 Mb.
bet7/12
Sana17.06.2023
Hajmi1.1 Mb.
#1545136
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   12
Bog'liq
Машинали укитиш лекц

11-TEMA: JASALMA NEYRON TARMAQLARINA KIRISIW
Reje
1.Jasalma neyron tarmaqlarına kirisiw

Jasalma neyron tarmaq (SNT) - bul tiri organizmdiń nerv kletkaları tarmaqları - biologiyalıq neyron tarmaqların shólkemlestiriw hám islew principi tiykarında qurılǵan matematikalıq model, sonıń menen birge onıń programmalıq támiynatı yamasa apparatı.


SNT jasalma neyronlardan ibarat bolıp, olardıń hár biri biologiyalıq neyrondıń ápiwayılastırılgan modeli esaplanadı. Jasalma neyron - bul kóplegen kirisiw signalların qabıllaw, olardı birlestirilgen tártipte qayta islew hám nátiyjeni basqa kóplegen jasalma neyronlarǵa etkazish, yaǵnıy biologiyalıq neyron menen birdey jumıstı atqaradı. Biologiyalıq neyronlar aksonlar (Axon (áyyemgi grekshe b - " o'q") - bul neyrit (nerv kletkasınıń uzaq cilindrsimon procesi), onıń dawamında nerv impulslari kletka denesinen (soma) innervatsiya etilgen organlarǵa hám basqa nerv kletkalarına ótedi) menen baylanısqan, birikpeler sinapslar dep ataladı (Sinaps (grekshe ψápícς, ziσυνάπτε - bólew, jalǵanıw ) - bul eki neyron arasındaǵı yamasa neyron menen signal qabıl etiwshi effektor kletkası ortasındaǵı baylanıs jayı bolıp tabıladı. Ol eki kletkalar arasındaǵı nerv impulsini ótkeriwge xızmet etedi hám sinaptik uzatıw waqtında signaldıń amplitudasi hám chastotasın tártipke salıw múmkin). Sinapslarda elektrokimyoviy signaldıń kóbeyiwi yamasa tómenlewi júz boladı. Jasalma neyronlar arasındaǵı baylanısıwlar sinaptik yamasa ápiwayıǵana sinapslar dep ataladı. Sinaps bir parametrge iye - salmaq koefficiyenti, onıń ma`nisine qaray, ol yamasa bul neyronnan ekinshisine uzatılǵanda maǵlıwmattıń ózgeriwi júz boladı. Naǵız ózi sebepli kiritilgen maǵlıwmatlar qayta isletilinip, nátiyjege aylanadı hám nerv tarmaǵın oqıtıw hár bir sinaps ushın sonday tartıw koefficiyentin eksperimental tańlawǵa tiykarlanadı, bul bolsa kerekli nátiyjege alıp keledi.
Eń ápiwayı nerv tarmaǵınıń dúzilisi tómendegi suwretde keltirilgen. Kirisiw qatlamınıń neyronları jasıl reńde, jasırın qatlamdıń neyronları kók, shıǵıw qatlamınıń neyronları (lar) i sarı reńde kórsetilgen.

1-súwret. Neyron tarmaqları
Bul 1-súwretnan kurinib tur Jasalma neyron - bul bir neshe kirisiw faktlarini bir shıǵıwǵa aylantıratuǵın funktsiya.
Kirisiw qatlamınıń neyronları sırtqı tárepden maǵlıwmatlardı qabıllasadı (mısalı, yuzni anıqlaw sistemasınıń sensorlarınan ) hám olardı qayta islegenden keyin, signallardı sinapslar arqalı keyingi qatlam neyronlarına uzatadı. Ekinshi qabattıń neyronları (ol jasırın dep ataladı, sebebi ol na SNTning kirisiw yamasa na shıǵıwı menen tikkeley baylanıslı emes) qabıl etilgen signallardı qayta isleydi hám olardı shıǵıw qatlamınıń neyronlarına uzatadı. Gáp neyronlarǵa eliklew haqqında ketip atırǵanlıǵı sebepli, hár bir kirisiw dárejesindegi protsessor bir neshe jasırın dárejedegi protsessorlar menen baylanıslı bolıp, olardıń hár biri óz gezeginde bir neshe shıǵıw dárejesindegi protsessorlar menen baylanıslı. Bunday ápiwayı SNT úyreniwge ılayıq hám maǵlıwmatlarda ápiwayı munasábetlerdi tabıwı múmkin. Tekǵana ápiwayı munasábetlerdi, bálki munasábetler ortasındaǵı munasábetlerdi de tabıwǵa ılayıq bolǵan SNT talay quramalı dúzılıwǵa iye. Ol quramalı logikalıq ózgerislerdi ámelge asıratuǵın qatlamlar menen kesilgen bir neshe jasırın neyron qatlamlarına ıyelewi múmkin. Tarmaqtıń hár bir keyingi qatlamı aldınǵısındaǵı munasábetlerdi qıdıradı. Bunday SNTlar tereń (tereń) úyreniwge ılayıq. Áyne tereń úyrengen neyron tarmaqtan paydalanıwǵa ótiw sebepli Google óziniń ataqlı " Awdarmashı" ónimi sapasın keskin asırıwǵa eristi.


Download 1.1 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   12




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling